Rum Mehmet Paşa Fatih Sultan Mehmed saltanatı sırasında, 1466–1469 yılları arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Hayatı
İstanbul yerli rumlardan bir ailenin çocuğu olup,sonrasında devşirme sistemine alınmış ve müslüman olmuştur. Özellikle Rum ailelere madende dahil çeşitli yer üstü kaynaklarının,gümrük vergilerinin iltizama verilmesini ve bu sayede devlet gelirlerinin toplanmasında verimin ve artışın olabileceğini belirtmiş ve bu konuda II.Mehmet’i ikna etmiştir.Tekel ve iltizam usulleri konusundaki yaklaşımları bu dönemde Osmanlı maliyesinde kaynakların artmasını sağlasa da; bunun çok uzun dönemdeki etkisi olumsuz olmuştur. Zira bu sayede Osmanlının özellikle duraklama döneminde, devlet zayıfladığında yolsuzluklar başgöstermiş yine ticari hayat belli azınlıkların eline geçmiştir.
Bununla birlikte sadrazamlığı döneminde bilinen diğer bir olayda Karaman Seferi esnasında sergilediği tarihe geçen kıyım ve talanıdır. Karamanoğulları Osmanlı imparatorluğunun elindeki toprakların bir kısmını almak için ordu seferdeyken saldırıda bulunuş ancak sonrasında bu saldırılar geri püskürtülüp Karamanoğulları Osmanlılara bağlı hale getirilmişti.Ancak aynı durum tekrar ortaya çıkınca Rum Mehmet Paşa , Karamanoğulları seferine çıkmıştır. Seferde komutasındaki Osmanlı askerleri halka son derece acımasızca davranmıştır.
O devirlerin tarihçilerinden Aşıkpaşaoğlu eserinde onun için şöyle demektedir:
Rum Mehmet,yürüdü.Larende’ye vardı. Mescitlerini ve medreselerini yaktı,yıktı ve bozdu. Babasının evi gibi harap eyledi. Şehrin kadınlarını ve oğlanlarını soydurdu. Çıplak ettirdi.Larende’den gitti. Vardı,Ereğli’ye çıktı. Ereğli’nin ilini ve köylerini harap eyledi…”
[1] Bu icraatını devşirme kökeni ile ilişkilendiren hatta Rum olmasından ötürü İstanbul’un acısı için yaptığını söyleyen tarihçiler de bulunmaktadır.
Varsak Türkmenleri üzerine hareket etmiş ancak Varsak beylerinden Uyuz Bey tarafından mağlup edilmiş, Karaman seferinde ele geçirdiği bütün mal ve para Türkmenlerin eline geçmiştir. Karamanlı Mehmet Paşa‘ nın teşvikiyle azledilmiş ve 1470 yılında boğularak öldürülmüştür.[2]
Mezarı Üsküdar‘da yaptırmış olduğu Rum Mehmed Paşa Camii yanında bulunan türbesindedir. Ankara‘da günümüzde Anadolu Medeniyetleri Müzesiolan Kurşunlu Han da Rum Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır.
Kaynakça
- ^ Nihal Atsız-“Aşıkpaşaoğlu Tarihi” Milli Eğitim Basımevi İstanbul 1970 sayfa 87
- ^ Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, sf: 90,91,532 Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı
Dış bağlantılar
- Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Babinger, Franz (1992) Mehmed the Conqueror and His Time Princeton: University Press ISBN 0-691-09900-6. (İngilizce)
- J. H. Kramers: Muhammad Paşa, Rūm Kaynak: M Th Houtsma, T W Arnold, A. J. Wensinck: (ed) (1993) Encyclopaedia of Islam, 1913-1936 First Edition, Brill say.692 ISBN 9789004097964 GoogleBooks (İngilizce)
- A.H.de Groot, Mehmed Paşa, Rūm. Kaynak: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Cilt 6, Leiden: Brill, say.1000. (İngilizce)
Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Rum_Mehmet_Pa%C5%9Fa