Köprülüzade Damat Numan Paşa

Osmanlı Sadrazamları
Comments

Köprülü Numan Paşa veya Köprülüzade Damat Numan Paşa (d. 1670 İstanbul – ö. 1719, Kandiye) III. Ahmet saltanatında, 16 Haziran 1710 – 18 Ağustos 1710 tarihleri arasında iki ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı

Köprülüzade Numan Paşa 1670’de İstanbul’da Köprülü Fazıl Mustafa Paşa‘nın büyük oğlu olarak doğmuştur.[1]Çağının prestijli medreselerinden ve en önde giden bilim adamlarından çok iyi bir medress eğitimi aldı. Babasının 1691’de vefatından somra Köprülü vakıflarının mütevelli idareceisi oldu. [2]1696’da Avusturya seferine katıldı. 1697’de altıncı vezirlik verilip kubbe veziri oldu.

Sırayla 1700’de Erzurum valisi, 1703’de Anadolu Beylerbeyi, Aralık 1703’de Eğriboz muhafızlığı, Şubat 1705’de Kandiye valisi, 1706’de Boğaz Muhafızı, 1707’de tekrar Kandiye valisi ve Temmuz 1709’da Belgrad valisi oldu. 1710’da Sultan II. Mustafa‘nın kızı Ayşe Sultan’la nikahlanıp saraya damat oldu.

Sultan III. Ahmed Rusya ile yapılacak anlaşmada başarı sağlıyacağını düşünerek onu Çorlulu Damat Ali Paşa yerine 16 Haziran 1710’da sadrazam yaptı. Fakat Rusya ile yapılan anlaşma Sultan’ın beklediğinin hilafına olmuştu. Muhalifleri de devlet ricali içinde yıpratıcı bir kampanya gütmekteydiler. Bunun üzerine üç ay sedarette kaldıktan sonra 18 Ağustos 1710’da azledildi.

Önce tekrar Eğriboz muhafızlığı görevi verildi. Aynı yıl Hanya valisi yapıldı. 1711’de ikinci kez Kandiye muhafızlığı görevine getirildi. 1713’de Yanya valiliği kendisine arpalık olarak verildi. 1714 ‘de Bosna Valisi iken Karadağ isyanını gayet şiddetle bastırdı. Bunun olası bir Osmanlı-Venedik savaşını önlediği kabul edilmektedir.[1]

1716’da Kıbrıs valiğine tayini çıktı. Fakat 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı‘nın 1616 evresinde Osmanlı ordusu Avusturyalılara karşı yenilmiş ve Avusturyalılar Bosna’ya göz dikmiş olarak ilerlemeye başlamıştı. Kıbrıs Valiliği hala kendi uhdesinde olarak Bosna’ya cepheye gönderildi. Avusturya ordularının diğer cephelerde başarılarına karşıt olarak onların Bosna içlerine girme hedeflerine erişmelerini başarılı direnişlerle (örneğin Ekim 1717’de Îzvornik kalesi savunması) imkansız kıldı. Bu savaşının bitişini sağlayan Pasarofça Antlaşması‘nın imzalanmasına kadar Bosna’da kaldı.

Paşarofça Anlaşması’nin imzalanmasından sonra kendi isteğiyle Ağustos 1718’de dördüncü defa Kandiye valisi tayin edildi. Kısa bir müdddet sonra burada 28 Ocak 1719 hummadan daha 49 yaşında iken vefat etti. Cenazesi İstanbul’a getirilip Köprülü türbesine gömüldü.

Değerlendirme

Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirir:[1]

Alim, akıllı, tedbirli, iş idaresini bilir ve devletin ruknu idi.

Osmanlılar Ansiklopedisi’nin değerlendirmesi ise şöyledir:[2]

Dürüst, riya bilmez, vakur ve doğruluktan ayrılmaz birisi (idi). Çağdaşları onun vezirlikten çok şeyhulislamlığa yakıştığını söylemektedirler.

Kaynakça

  1. ^ a b c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN:975-333-0383 C.IV s.568-569 [1]
  2. ^ a b Toksoy, Cemal “Numan Paşa (Köprülüzade)” (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.543 ISBN:975-08-0072-9

Dış bağlantılar

  • Danışmend, İsmail Hami, (1971) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul: Türkiye Yayınevi,
  • Buz, Ayhan (2009) ” Osmanlı Sadrazamları”, İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5
  • Toksoy, Cemal “Numan Paşa (Köprülüzade)” (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.543 ISBN:975-08-0072-9
  • Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN:975-333-0383 C.IV s.568-569 [2]
Önce gelen:
Damat Çorlulu Ali Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
16 Haziran 1710 – 18 Ağustos 1710		 Sonra gelen:
Baltacı Mehmed Paşa

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%B6pr%C3%BCl%C3%BCzade_Damat_Numan_Pa%C5%9Fa

Çorlulu Damat Ali Paşa

Osmanlı Sadrazamları
Comments

Çorlulu Ali Paşa (d. 1670, Çorlu – ö. Aralık 1711, Midilli), III. Ahmet saltanatında 3 Mayıs 1706 ile 15 Haziran 1710 tarihleri arasında dört yıl on sekiz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı

Çorlu‘da yerleşmiş bir çiftçi ailenin oğluydu. Sultan II. Ahmed devri Kapıcıbaşı Türkmen Kara Bayram Ağa’nın evlatlığı olarak, önceGalata Sarayı‘na, daha sonra Enderun-ı Hümayun’daki Seferli Koğuşu’na, buradan da Hane-i Hassa’ya yerleştirildi. Şubat 1699‘da rikabdarlık hizmetinde bulunuyordu. Sadrazam Amcazade Hüseyin Paşa‘da kendisinden bizzat silahdarlık rica etti. 15 Ekim 1700 tarihinde bu memuriyete tayin edildi.

Silahdarlığı, Saray-ı Humayun’da daha üst derecede bir memuriyet haline getirdi. Padişah ile sadrazam arasındaki haberleşmenin silahdarlık makamı vasıtasıyla yerine getirilmesini ve Darüssade’den başka Babüssade ile Enderun-ı Hümayun’a ait bütün işlerin de silahdar ağa nezaretinde yapılmasını sağladı. Çorlulu Ali Paşa’nın bu başarıları çok geçmeden birbirleriyle yarış halinde bulanan sadrazamın ve şeyhülislamın dikkatini çekti.

İstanbul‘daki cebeci ayaklanması sırasında Çorlulu Ali Paşa, vezirlik rütbesiyle saraydan uzaklaştırıldı. Sultan III. Ahmed’in tahta geçmesinden sonra üçüncü vezir olarakEdirne‘de kaldı. Halep Valiliği’ne tayin edilmek üzere İstanbul’a çağrılan Çorlulu Ali Paşa, İstanbul’a geldiğinde Halep Valiliği’nden vazgeçilerek, Kubbealtı’nda beşinci vezirlikle görevlendirildi. Enişte Hasan Paşa’nın yerine 1703 Kasım ayı sonlarında rikab-ı hümayun kaymakamı oldu. Bir süre sonra Trablusşam valiliği ile İstanbul’dan uzaklaştırıldı. Tekrar İstanbul’a dönen Çorlulu Ali Paşa, 3 Mayıs 1706 günü üçüncü vezirlikten Baltacı Mehmed Paşa‘nın yerine sadarete getirildi. 1708 yılında yedi yıldır nişanlı bulunduğu Sultan II. Mustafa‘nın kızı Emine Sultan’la evlendi.

Çorlulu Ali Paşa sadrazam olduktan sonra, devletin mali işleriyle ilgilendi ve saray masraflarını kontrol altına almak istedi. Tersane ve donanmaya önem verdi. Toplar döktürdü, askeri ocaklarda düzenlemelerde bulundu.

İsveç – Rus savaşı sırasında İsveç‘i Ruslara karşı destekledi. Amacı ileride meydana gelebilecek Rus – Osmanlı savaşında yorgun düşmüş bir Rus ordusuyla karşılaşmak ve galip çıkmaktı. Sultan III. Ahmed, bu siyaseti tasvip etmemekteydi. Bir süre sonra Rusya’nın İsveç’le yaptığı savaştan galip ayrılması üzerine Çorlulu Ali Paşa’nın planları yaptığı hesaplara uymadı. III. Ahmed nezdinde ise aleyhinde yapılan propagandalar sonucu gözden düştü.

15 Haziran 1710’de III. Ahmed, Ali Paşa’yı sadaretten azletti. Bir gün sonra da sürgün olarak Kefe‘ye gönderildi. Çorlulu Ali Paşa burada, sadrazamken Sinop‘a sürdüğü ve daha sonra Şeyhülislam olan Paşmakçızade Seyyid Ali Efendi‘nin fetvası ve III. Ahmed’in Aralık 1711 tarihli fermanı ile Midilli’de idam edildi.

İstanbul’da adını taşıyan iki cami, Tersane’de bir hamam, üç çeşme, Çorlu’da bir mektep ve çeşme yaptırdı. İstanbul’daki camilerin biri Tersane’de, diğeri Çarşıkapı’dadır. Çarşıkapı’daki cami, darülhadis, kütüphane ve imaretten ibaret bir külliyedir.

Kaynakça

Dış bağlantılar

  • Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
  • Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5
Önce gelen:
Baltacı Mehmed Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
3 Mayıs 1706 – 15 Haziran 1710		 Sonra gelen:
Köprülüzade Damat Numan Paşa

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87orlulu_Damat_Ali_Pa%C5%9Fa

Baltacı Mehmed Paşa

Osmanlı Sadrazamları
Comments

Baltacı Mehmed Paşa veya Pakçamüezzin Baltacı Mehmed Paşa (ö. 1712, Limni), III. Ahmed saltanatında, 25 Aralık 1704 – 3 Mayıs 1706 ve 18 Ağustos 1710 – 20 Kasım 1711 dönemlerinde iki kez sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Hayatı

Çorum‘un Osmancık ilçesine bağlı, bugün kendi adını taşıyan köyde (esk. Karaağaç Köyü) doğmuştur.[1] Genç yaşta ilim merakı ileTrablus, Tunus ve Cezayir‘e kadar gitmiştir.[2] Daha sonra İstanbul‘a dönmüş ve akrabalarından Hacı Sefer Ağa vasıtası ile sarayagirmiştir. Burada önce baltacı oldu. Güzel sesli olduğundan musikiye heveslenmiş ve müezzin olup “Mehmed Halife” namını, temiz yüzlü ve akça-pakça bir insan olduğu için de “Pakçemuezzin” lakabını kazandı. Ardından kâtipliğe heveslenen Baltacı Mehmed Efendi, önce yazıcı ve Aralık 1703’te ikinci imrahorluğa tayin edildi.

Bu sırada şehzade Ahmed ile yakın ilişkiler kurdu. 1703’de Edirne Vakası sırasında İstanbul’da ve sonra Edirne’ye giden isyancılarla yakın bağlantılar kurdu ve bunların II. Mustafa‘yı tahttan indirip yerine kardeşi III. Ahmed’i tahta geçirmeleri için büyük gayretler gösterdi. III. Ahmet tahta geçtikten sonra sadrazm Moralı Damat Hasan Paşa sultanın tevecühünü kazanan ve böylece hızla ilerlemesi beklenen Baltacı Mehmet’i kendine rakip olarak gördü ve onu terfi ettirmedi. Birinci imrahorluğa geç yükseldi ama bu sefer deTrablusşam ve Halep taraflarına tahsildar olarak görevlendirilerek İstanbul’dan uzaklaştırıldı. 1704’de Kalaylıkoz Hacı Ahmet Paşa sadrazam olduğu zaman İstanbul’a dönebildi.[2]

Kasım 1704’te vezirlik de verilerek kaptan-ı derya yapıldı. Sadrazam olana kadar 1 ay kadar bu görevi yaptı.[1] 21 Aralık 1704’te de birinci kez sadrazam oldu. Bu sırada kendi taraftarlarını önemli işlere yerleştirme ile uğraştı. Daha başka bir iş yapamadan 3 Mayıs 1706’da Sadrazamlıktan azledildi.[2]

Azlinden sonra Sakız Adası‘na sürüldü. Daha sonra darüssaade yazıcısı Nevşehirli İbrahim Efendi‘nin yardımıyla Erzurum valiliğine getirildi. Haziran 1707’de ise Sakız muhafızlığı görevi verildi. Ocak 1709’da Halep valiliğine atandı.[2]

Baltacı Mehmed Paşa, 18 Ağustos 1710’da Köprülüzade Damat Numan Paşa‘nın azledilmesinden sonra 2. kez sadrazam oldu. İsveç Kralı XII. Karl‘in (Demirbaş Karl)’ın 28 Haziran 1709 Poltava Savaşında Ruslara yenilmesi ve İsveç ordusundan artakalan 1.500 kadar kuvvetle güneye çekilerek Osmanlı Devleti’ne iltica etmesi; önce Özi kalesine sığınması ve sonra da Bender‘e yerleşmesi ile Osmanlı Devleti ile Rusya arasında çıkan anlaşmazlıklara ve çatışmalarla uğraşmak paşanın ilk faaliyetleri oldu. Bender’de mülteci bulunan XII. Karl’in İstanbul’a yazdığı mektuplarla Rusya aleyhine yaptığı kışkırtmanın etkisi ile Sultan III. Ahmed 1711’de Rusya’ya karşı savaş ilan etti ve Prut Savaşı veya “1710-1711 Osmanlı-Rus Savaşı” adı verilen savaş başladı.[2]

Sadrazam olan Baltacı Mehmet Paşa Şubat 1711’de Serdar-ı Ekrem olarak tayin edildi. Sefer hazırlıkları tamamlandıktan sonra 9 Nisan 1711’de İstanbul’dan 200.000 kişilik bir orduyla ayrılan Baltacı Mehmet Paşa Tuna‘yı geçerek Eflak‘a girdi. Osmanlı kuvvetleri, 18 Nisan’da başlayan ve 4 gün süren Prut Savaşı çarpışmaları ile Kırım Ordusunun da desteği ile Rus birliklerini Prut Nehri kıyısında bulunan bataklık arazideki Stanileşti kasabası yakınına sürdü ve çember içine aldı. O an için kurtuluş imkâni bulunmayan Rus ordusu komutanı olan Rus Çarı I. Petro, Moskova‘ya bir mektup yazarak durumun zorluğunu ve ümitsizliğini anlattı. Çariçe I. Katerina araya girerek Osmanlı Devleti’ne Osmanlıların her isteğini yerine getirecek bir barış teklifinde bulundu. Hem Kırım Hanı, hem de İsveç Kralı saldırıya geçilip Rus ordusunun yok edilmesini savundular. Ancak Baltacı Mehmet Paşa, Rus ordusunun etrafını sarmışken bile, emrindeki ordudaki yeniçeri gücünde isyan belirtileri görerek yeniçerilere güvenmemesi nedeniyle bir barış yapmayı kabul etti. 22 Temmuz 1711’de taraflar arasında Prut Antlaşması adı verilen bir antlaşma yaptı.[2]

Antlaşmanın imzalanmasından Sultan III. Ahmed de memnun olmuştu. Ancak ordusunu kuşatmadan kurtaran Çar I. Petro’nun, vaatlerini yerine getirmemesi, sadrazama karşıİstanbul‘da bir muhalefet grubunun oluşmasına yol açtı. Sadrazam Baltacı Mehmet Paşa istediği tam neticeyi almak için ağır davranmaktaydı. Bu tutumu İstanbul’da yanlış yorumlara neden oldu. Ordu ile Sadrazam Baltacı Mehmt Paşa Eylül’de Edirne‘ye geldi. 20 Kasım 1711’de III. Ahmet’in emriyle sadrazamlıktan azledi.[2]

Sicill-i Osmani’ye göre[1]

Tarihçiler, Deli Petro’nun esirlikten kurtulmasına rüşvet ve İsveç kralına hiddet manasını verirler. Herhalde Rusya ordusunu imparator ile birlikte esir etse, tarihimizce şan aldıracak bir hizmetle iyi ün kazanmış olacaktı.

Diğer taraftan Baltacı Mehmet Paşa ile Çariçe Katerina arasında bir tür ilişki kurulduğuna dair zaman içinde geniş kapsamlı söylentiler, tartışmalar ve literatür oluşmuştur. Bunun doğru olmadığı A. Akgündüz’ün tarafından yapılan Rus ve Osmanlı kronikleri incelemelerinden belgelenmiştir.[3] Akgündüz’e göre, Sadrazam Baltacı Mehmed Paşa ile Çariçe Katerina’nın olay sırasında karşı karşıya geldiği gibi bir durumun söz konusu olmadığı gibi hatta Katerina’nın o sırada oralarda olduğunu gösteren bir kaynak da mevcut değildir.

Sadrazamlıktan azledilmesinden sonra Baltacı Mehmet Paşa kalebentlikle Midilli adasına sürüldü. Ardından Temmuz 1712’de Limni adasına sürgüne gönderildi. Eylül 1712’deLimni adasında vefat etmiştir. Vefat ettiğinde yaşı elliyi biraz geçmişti. Mezarı “Niyaz-ı Mısrî’nin gömülü bulunduğu mezarlıktadır.[2]

Değerlendirme

Sicill-i Osmani’de Baltacı Mehmet Paşa şöyle değerlendirilir:[1]

Akıllı, tedbirli, cesur, vakur, bunun yanında düzenbaz, gaddardı.

Osmanlılar Ansiklopedisi’nde ise şu değerlendirme yapılmaktadır:[2]

Mizaç bakımından hırslı ve devlet işlerinde entrikaya meyilli, fazla kabiliyeti olmayan bir kimseydi.

Eserleri

Ortaköy‘de yaptırdığı bir cami bulunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ a b c d Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.208-209 [1]
  2. ^ a b c d e f g h i Yayın Kurulu “Mehmed Paşa (Baltacı)”, (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.154 ISBN 975-08-0072-9
  3. ^ Akgündüz, Ahmet (1999) Bilinmeyen Osmanlı,, İstanbul: OSAV Yayınları ISBN 9757268284

Dış bağlantılar

  • Danışmend, İsmail Hami, (1971) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul: Türkiye Yayınevi,
  • Buz, Ayhan (2009) ” Osmanlı Sadrazamları”, İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5
  • Yayın Kurulu “Mehmed Paşa (Baltacı)”, (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.2 s.154 ISBN 975-08-0072-9
  • Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.İV s.208-209 [2]
Siyasi görevi
Önce gelen:
Köprülüzade Damat Numan Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
18 Ağustos 1710 – 20 Kasım 1711		 Sonra gelen:
Gürcü Ağa Yusuf Paşa
Önce gelen:
Kalaylıkoz Hacı Ahmed Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
25 Aralık 1704 – 3 Mayıs 1706		 Sonra gelen:
Damat Çorlulu Ali Paşa
Askerî görevi
Önce gelen:
Küçük Osman Paşa		 Kaptan-ı Derya
1704		 Sonra gelen:
Kaptan-ı Derya Abdurrahman Paşa

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Baltac%C4%B1_Mehmed_Pa%C5%9Fa

Kalaylıkoz Hacı Ahmed Paşa

Osmanlı Sadrazamları
Comments

Kalaylıkoz Ahmed Paşa (d. ? Kayseri – ö. Ocak 1715, İnebahtı) III. Ahmet saltanatında, 28 Eylül 1704 – 25 Aralık 1704 tarihleri arasında iki ay yirmi yedi gün sadrazamlık ve birçok eyalet valiliği ve muhafizlığı yapmış Osmanlı devlet adamı.

Hayatı

Kayseri‘nin bir köyünde doğmuş ve Rum asıllı olduğu belirtilmektedir.[1]

Kalaylıkoz lakabı için değişik açıklamalar bulunur. Bir açıklamaya göre sarıklara yeni bir düzen vermek uğraşından gelmiştir[1]Diğer açıklamalar göre babasının kalaycı olduğu için “kalaycı” ile sadrazam tayini sırasında kozbekçiler odasına bekletildiği için “koz” sözcüklerinin birleşmesinden gelmektedir. [2]

Gençken İstanbul’a gelip saraya girmiştir. Saray’da Baltacılar Ocağı’na kaydedilmiştir. Sonra bu ocaktan alınarak muhasip Yusuf Ağa’nın hizmetine girmiştir. Yusuf Ağa kızlar ağası olunca kahvecibaşılığa atandı. Sonra sakabaşılık görevine tayin edildi. Bu görevde iken sürre alayı ile Hicaz‘a hacca gitti. Yusuf Ağa kızlar ağalığından azlolduktan sonraCidde Eyaleti valisi tayin edilerek saray görevinden çıkmıştır. Ahmet Paşa, Cidde valisi olarak 7 yıl görev yapmıştır.[2]

1688’de Van eyalet valisi yapılmıştır. Az sonra bu valilikten azledilip Edirne‘ye dönmüştür. 1688 yılı sonlarında kızlar ağası Mustafa Ağa’nın aracığıyla vezirlik rütbesi verilmiş vekaptan-ı derya olarak görevlendirilmiştir. Donanma komutanı olarak uygun görev yapmakla beraber Akdeniz adaları ve sahil halkından epey para aldığı ve deniz umerasından da imdadiye adıyla ikişer kese akçeyi kendi eline geçirdiği büyük şikayet konusu oldu. Bu şikayetler İstanbul’a erişince 1689 sonlarında kaptan-ı derya görevinden azledildi.[2]

Güya Midilli adası muhafızı görevi verildi ama bunun bir rütbe düşmesi olması yüzünden bir sürgün olduğu aşikardı. 1691’de affolunarak kıdem ve rütbesine uygun Trabzonvaliliğine tayin edildi. 1692’de oradan Sivas Valiliği görevine geçti. 11 Nisan 1693’te ise Kıbrıs Valisi olarak görevlendirildi.[2]

Osmanlı-Kutsal İttifak Savaşları sırasında II. Ahmet Edirne’de oturmayı tercih etmiști. İstanbul’da asayiş ve ekonomik sorunlar gittikçe bozulup ahalinin büyük şikayetlerine konu olmuştu. İstanbul asayişini düzeltmek ve ekonomik olarak ikmalini sağlamak üzere 1693’te Kolaylıköz Ahmet Paşa, Kıbrıs valiliğinden alınıp İstanbul sadaret kaymakamlığına getirildi. Ahmet Paşa asayişi sağlamayı başardı. Şehirdeki yiyecek ve diğer gerekli eşya fiyatları üzerindeki devletçe konulmakta olan narh fiyatlarına tüccarın uymasını sağladı. Tüccarın narh fiyatından daha yüksek fiyat bekleyişi ile yiyecek ve diğer gerekli eşyayı saklaması ve gizliden yüksek fiyatta satması, yani ihtikar yapmasını büyük cezalar koyarak önledi. Bu icraatı İstanbul halkını gayet memnun etti. Başarısı ağızdan ağıza söylenir oldu. Sadrazam olan Bozoklu Mustafa Paşa Kalaylıkoz Ahmet Paşa’nın bu başarısını çekemedi; hatta Kalaylıkoz Ahmet Paşa’nın bu başarısı yüzünden kendisi yerine sadrazamlığa getirebileceğinden korktu. Bu nedenle Kalaylıkoz Ahmet Paşa’yı İstanbul sadaret kaymakamlığı görevinden azlettirdi.

Başkentten uzaklaştırmak için de Diyarbakır eyalet valiliği görevine atandı. 1694’te ise Bağdat valiliğine nakledildi. Oradan da sonra Adana eyalet valiliği verildi.

1696’da Trabzon valiliği görevine geçirildi. Buna başlıca neden Rusların Azak kalesine hücum etmeleri; bunda başarı kazanamamları ama bir daha kaleyi ellerine geçirme için ikinci bir hücum için planlarına karşı gelmek için memur edilmesi idi. Fakat Trabzon valisi olarak Kalaylıköz Ahmet Paşa Azak kalesine yardım işini, merkezden birbiri ardına gönderilen emirlere de kulak asmayıp çok gevşek tuttu. Azak kalesine yardıma gittiğinde bu kalenin kuşatmadan sonra Ağustos 1696’da Ruslar eline düştüğü görüldü. Destek için getirilen Osmanlı güçleri Rusları bu kaleden atacak kadar güçte değildi.

Bu başarısızlığı dolayısıyla idam edileceğini anlayan Kalaylıköz Ahmet Paşa valilik görevini terk etti ve devlet otoritelerinden saklanmaya koyuldu. Bu saklanma işinde de başarılı olup üç yıl devlet otoriteleri kendini bulamadılar. .[2]

Şubat 1699’da Valide Sultan aracılığı ile af dileyip bu dileği kabul edildi. İpek mukatasında 500 akçe yevmiye arpalık olarak verilerek Bursa’da sürgün olarak oturmaya memur edildi. Bu sürgünde iki yıl kaldı.

Daha sonra Mart 1703’te Girit valisi olan Maktulzade Ali Paşa Eğriboz mmuhafızlığa gönderilmesiyle Kalaylıköz Ahmed Paşa Kandiye‘ye vali tayin edildi.

III. Ahmet, kızlar ağasının tavsiyesiyle Hacı Ahmet Paşa’yı gizlice İstanbul’a davet edip 29 Eylül 1704’te Hasan Paşa’nın yerine vezir-i âzam tâyin etmiştir. Raşid’in kaydına göre şeyh-ül İşlâm’i azlettirmek için yeniçeri ocağını tahrik etmekle itham olunarak, Aralık 1704’te beklenmedik olarak saraya davet edildi ve mühr-i humâyün elinden alındı.

Sadrazamlıktan azlinden sonra Kalaylıköz Ahmet Paşa Midilli‘ye sürgüne gönderildi. Fakat çok geçmeden affedilip, 1705’te Hanya muhafızı görevi verildi. Burada halk, sert vergi idaresinden dolayı şikayetçi oldu. Bu şikayetler başkente ulaşınca 18 Ağustos 1706’da Hanya muhafızlığından alındı ve İnebahtı muhafızlığı görevi verildi. Fakat çok geçmeden Aralık 1706’da 300 akçe yevmiye ile İstanköy adasına sürgüne gönderildi.

Kalaylıköz Ahmet Paşa, Valide Sultan’ın araya girmesi dolayısıyla affolundu ve Ağustos 1710’da Kandiye eyaleti valiliğine tâyin edildi. Girit’te iken orada bulunan kiliselerden gümüş kandil, diğer gümüşten kilise eşyasını müsadere edip gümüşlü hayvan takımı yaptırmasından dolayı bir sıkâyet İstanbul’a erişti. Bunun üzerine İstanköy‘e sürgüne gönderildi. Fakat orada fazla kalmadı. 1712’de affedildi ve İnebahtı muhafızlığı görevine tâyin edildi. 4 Ekim 1714’te Trabzon valiliğine tâyin edildi. Fakat İnebahtı’dan ayrılmadan önce hastalanarak Ocak 1715’de orada öldü. Vefatında yaklaşık 70 yaşında olduğu belirtilir.

Değerlendirme

Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa “Nusretname” adlı eserinde onu yererek șöyle değerlendirmektedir:[3]

Sırf cahil ve sefahatte bî-misil idi; yani ki eşlâfinin divan gününde yapmadığı hacvarı enva-i dibadan dolmuş kallaviler giymek ve şair günlerde rengarenk kavuklar ve telli pullu hatayı libaşlar ile evzai garibesi padişah tarafından hoş görülmeyip ve bazan kendisine bizzat ima tarıkıyle telmih olundukça vezir-i âzam olanların elbiseleriyle de diğer vüzeraya takaddümleri icap eder yollu cevaplar veriyordu; bundan başka kararsız olup bugün yaptığını yarın bozmak suretiyle devlet işlerini karıştırmaktaydı.

Raşit tarihinde [4]şöyle değerlendirlmektedir:

Kalaylıköz lakabının iktizası üzere levazım-ı haşmet ve ziynete ibtilâsini ve gece gündüz endişesinin tertib-i nizam ve libaş ve destar ve kalaylıköz lakabının kendisine sermaye-i iftihar olduğunu

Sicill-i Osmani’ye göre:[1]

Safdil, sus ve gösterişe düşkündü.

Kaynakça

  1. ^ a b c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN:975-333-0383 C.I s.237-238 [1]
  2. ^ a b c d e Avcı, Casım “Ahmed Paşa (Kalayıköz)”, (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.148-149 ISBN:975-08-0072-9>
  3. ^ Silahdar Fındıklılı Mehmet Ağa, (Sadeleştiren: İsmet Parmaksizoğlu), (1962) Nusretname, İstanbul:Milli Eğitim Başımevi ,[2]
  4. ^ Mehmed Raşit (H. 1282) Tarih-i Raşid, İstanbul {Osmanlıca)

Dış bağlantılar

  • Danışmend, İsmail Hami, (1971) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul: Türkiye Yayınevi, say.51
  • Buz, Ayhan (2009) ” Osmanlı Sadrazamları”, İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5
  • Avcı, Casim “Ahmed Paşa (Kalaylıkoz)”, (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.148-149 ISBN:975-08-0072-9
  • Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN:975-333-0383 C.I s.237-238 [3]
Siyasi görevi
Önce gelen:
Moralı Damat Hasan Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
28 Eylül 1704 – 25 Aralık 1704		 Sonra gelen:
Pakçemüezzin Baltacı Mehmed Paşa
Askerî görevi
Önce gelen:
Kirli Ahmed Paşa		 Kaptan-ı Derya
1688 – 1689		 Sonra gelen:
Aşçı Mehmed Paşa

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Kalayl%C4%B1koz_Hac%C4%B1_Ahmed_Pa%C5%9Fa

Damat Hasan Paşa

Osmanlı Sadrazamları
Comments

Moralı Damat Hasan Paşa, (d.? Mora – o. Mayıs 1713, Rakka) III. Ahmet saltanatında, 17 Kasım 1703 – 28 Eylül 1704 tarihleri arasında 10 ay 11 gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamı.

Hayatı

Mora doğumlu idi. [1] Ne zaman girdiği tam belli olmamakla beraber Enderun‘da eğitim gördüğü bilinmektedir. [2]

Cebeci olarak çıkma yaptı. Sonra çuhadar-ı şehriyârî oldu. 1684’de silahdarlığa yükseldi. Kasım 1687’de vezirlik verilerek Mısır valiliğine gönderildi. 1690’da bu görevden azedildi. 1690’dan sonra sırasıyla Bursa mutasarrifi ve İzmit mutasarrfi yapıldı. 1691’de IV. Mehmet‘in kızı olan ve III. Ahmed‘in kızkardeşi olan Hatice Sultan ile evlenip saraya damat oldu. Aynı yıl Boğaz Muhafızı görevine getirildi. 1693’de Sakız Muhafızı oldu. Fakat 1694’de üstün kuvvetlerle adaya hücum eden Venediklilere adayı teslim etmek zorunda kaldı. Bu nedenle bir müddet tutuklandı. Ama sonra Kefe sancağı ve muhafızlığı verildi, Bu arada beşinci vezir olarak da şereflendirildi. II. Mustafa’nın Avusturya Seferleri sırasında Edirnemuhafızlığı görevi yaptı ve rikab-ı humayun kaymakamı oldu. 1696’da Halep valisi ve 1697’de ise Konya valisi unvanı verildi. Ama oralara gitmeyip Amcazade Hüseyin Paşa‘nın Macaristan seferinde bu ünvanları taşıyarak katıldı. Sefer dönüşünde 1698’de bu ünvanlardan azledilip ikinci vezirlik verildi ve İstanbul Kaymakamlığı’na getirildi.[2]

Eniştesi olduğu III. Ahmet’in tahta çıkmasından sonra 1703’de çıkan 1703 Edirne Vakası olaylarında Damat Hasan Paşa önemli rol oynadı. 1703’te bostancılar saray bahçesinde bir eylem başladılar. Bu isyancıların tümü bir hattı humayun ile yeniçeri ocağına aktarıldı ve bu hattı humayuna uymayanların idam edileceği ilan edildi. Bu eylemi teşvik ettikleri anlaşılan Yeniçeri Ağası idam edildi ve İstanbul kadısı sürgüne gönderildi. Sadrazam olan Kavanoz Ahmed Paşa da bu görevden uzaklaştırıldı. 17 Kasım 1703‘te sadrazam olarak Moralı Damat Hasan Paşa sadrazamlık görevine atandı. Damat Hasan Paşa sadrazam olarak III. Ahmed’in otoritesini sağlamak ve bu nedenle isyancılarin elebaşılarını elemine etmek büyük çabalar verdi. Aldığı gayet sert idare tedbirleri ve önlemlerine rağmen devlet otoritesi ve İstanbul’da asayiş ancak 1704 başlarında sağlanabildi. [2]

Bu sırada yeni bir para reformu yapmaya da önem verdi. Düşük ayarlı akçeler piyasadan toplatıldı ve yeni basılan çil akçeler tedavüle sokuldu.

28 Eylül 1704 tarihinde azledildi ve karısı Hatice Sultan ile birlikte emekli olarak İzmit‘e sürgüne gönderildi. Ama çok geçmeden affedilip eşi ile tekrar İstanbul’a getirildi. Ağustos 1707’de ikinci defa Mısır valisi yapıldı. Ekim-Kasım 1708’de Trablusşam valisi tayin edildi. 1712 başlarında Anadolu’da eşkiya teftişi ve tenkili görevi ile uğraştı. Sonra da aynı yıl Anadolu beylerbeyi ve ardından Rakka valisi görevine tayin edildi. [1]

Mayis 1713’de Rakka’da ortaya çıkan bir veba salgınında vefat etti.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN:975-333-0383 C.I s.146 [1]
  2. ^ a b c Yayın Kurulu “Hasan Paşa (Damat)” (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.543 ISBN:975-08-0072-9

Dış bağlantılar

  • Danışmend, İsmail Hami, (1971) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul: Türkiye Yayınevi,
  • Buz, Ayhan (2009) ” Osmanlı Sadrazamları”, İstanbul: Neden Kitap, İŞBN 978-975-254-278-5
  • Yayın Kurulu “Hasan Paşa (Damat)” (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.543 ISBN:975-08-0072-9
  • Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN:975-333-0383 C.I s.146 [2]
Önce gelen:
Kavanoz Ahmed Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
17 Kasım 1703 – 28 Eylül 1704		 Sonra gelen:
Kalaylıkoz Hacı Ahmed Paşa

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Damat_Hasan_Pa%C5%9Fa

Kavanoz Ahmed Paşa

Osmanlı Sadrazamları
Comments

Sührablı Kavanoz Nişancı Ahmet Paşa III. Ahmet saltanatında, 22 Ağustos 1703 – 17 Kasım 1703 tarihleri arasında iki ay yirmi altı gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı

Aslının Rus olduğu bildirilmektedir. Sührab Mehmed Paşa’nın yetiştirmelerindendir ve bu nedenle “Sührablı” lakabı ile anılmaktadır. Çok şişman ve kısa boylu olduğu için “Kavanoz” lakabı ile anılagelmiştir. Önce Vezir silahtar Hüseyin Paşa’nın yanında onun kethüdalığına yükseldi. Saraya Enderun‘a alınıp orada hazine kethüdalığı görevini yüklendi.[1]

Sonra II. Mustafa tarafından Sayda valisi olarak tayin edildi ve vezirlik rütbesi verildi. Bu arada Köprülü Amcazade Hacı Hüseyin Paşa‘nın kızı ile evlenip ona damat oldu. SonraMısır ve Diyarbakır valiliklerinde bulundu. Girit’te Hanya muhafızlığı görevi yaptı. Elmas Mehmed Paşa‘nın 1695-1697’de sadrazamlık döneminde ise emekliye ayrılıp Kadıköy’de oturdu. Elmas Mehmet Paşa‘nın 1697’de Zenta Muharebesi bozgununda şehit olmasından sonra kayınbabası Köprülü Amcazade Hacı Hüseyin Paşa sedarete geçirildi ve onun damadı olan Kavanoz Ahmet Paşa ikinci defa Hanya muhafızlığına atandı. 1698’de ise Kavanoz Ahmet Paşa Nişancı yapıldı ve Padişah II. Mustafa‘nın yaşayıp hükümet sürdüğü Edirne’de çalışmaya başladı.

Rami Mehmet Paşa‘nın 1703’de sadrazamlığa gelmesinden 1 ay sonra Şubat’ta tekrar emekli yapıldı ve arpalık olarak İstanbul gümrüğü mukataasından günde 400 akçe gelir verildi. Kavanoz Ahmet Paşa İstanbul’a gelerek kayınbabasının Anadoluhisarı’ndaki yalısında kalmaya başladı.[1]

1703’deki Edirne’de oturan sultan II. Mustafa ve onun baş danışmanı Şeyhülislam Feyzullah Efendi‘nin aleyhinde Edirne Vakası başladı. İstanbul’da bulunan kapıkullarından cebecilerin başlattığı bu büyük isyan sonra tüm kapıkulu ocaklarına çok yaygınlaştı. Bir müddet sonra isyancılar kendilerine gizliden destek sağlayan Edirne’de bulunan sadrazam Rami Mehmed Paşa’dan da hoşlanmamaya başladılar. Aralarında anlaşarak sadrazamlığa Kavanoz Nişancı Ahmet Paşa’yı uygun buldular. Böylece Kavanoz Mehmet Paşa İşanbul’daki isyancıların elebaşıları tarafından önce İstanbul’da sedaret kaymakamı ve biraz sonra da sadrazam olarak kabul edildi.[2]

10 Ağustos 1703’de İstanbul’daki isyancı askerler yaklaşık 30.000 kişilik bir ordu ile Edirne üzerine yürümeye karar verdiler. Sadrazam olarak seçtikleri Kavanoz Ahmet Paşa’da bu orduyu takip etmekte idi. Onun delaletiyle kayınbabasının eski kethüdası olan “Nalbandoğlu Vezir Hasan Paşa” isyancıların İstanbul sadrazam kaymakamı olarak görevlendirildi. Edirne’deki Sultan ve hükümeti, ekmek ve tuz üzerine verdikleri yeminle II. Mustafa’ya sadık kalacak yeni askerlerden oluşan bir ordu toplamaya koyuldu. Bu Edirne ordusu komutanlığının Sadrazam Rami Mehmet Paşa‘ya verilmesi beklenmekteydi ama Serasker olarak Yörük Hasan Paşa tayin edildi. Bu Edirne ordusu ilerleyip 17 Ağustos’ta Çorlu‘da İstanbul kuvvetleri ile karşılaştı. Bu Edirne ordusuna ulemadan bazıları “nasihatçı” olarak refakat etmekteydi. Edirne ordusu komutanı Yörük Hasan Paşa İstanbul ordusunun büyüklüğü ve gücü dolayısıyla hemen çarpışmaya girmekten çekindi. Yanında bulunan “nasihatçı” ulemayı isyancı İstanbul ordusu tarafına gönderdi. Bunlar isyancıların ileri gelenleri ile isyancı ordunun Sadrazamı olan Kavanoz Ahmet Paşa’nın çadırında görüştüler. İsyancıların her isteklerinin kabul edildiğini ve Sultan II. Mustafa’nın biran evvel İstanbul’a dönmek istediğini bildirdiler. Ama İstanbul isyancılarının ileri gelenleri Edirne’ye ilerlemede ve II. Mustafa’nın tahttan indirilerek III. Ahmed’in yeni padişah olarak tahta çıkmasında ısrar ettiler. İsyancılar ilk defa Çorlu’da cuma namazında III. Ahmet adına hutbe okuttular. İsyancıların Şeyhülislamı olan İmam Mehmet Efendi 7 adet fetva çıkarttıp nasihatçı Edirne heyetine verdi.[2]

Edirne ordusu komutanı Yörük Hasan Paşa bunlara Edirne’den bir cevabın gelmesini beklemek için Çorlu’da beklenilmesini teklif ettiyse de isyancıların itirazı üzerine çarpışmaya cesaret edemeyip Ergene tarafında Karıştıran’a doğru geri çekildi. İsyancı ordu Edirne üzerine yürüyüşüne devam etti. Sadrazam Rami Mehmet Paşa Sancak-ı Şerif ve Kabeanahtarları yanına alarak sanki bir ordu ile savaşa gider gibi Edirne’den çıkıp Hafsa‘ya ilerledi. Orada Yörük Hasan Paşa ile görüştü. II. Mustafa da Edirne’den Hafsa’daki ordugaha çağrıldı. İstanbul isyancıları Babaeski‘ye ulaştıklari zaman karşılarında siperler kazarak mevziye girmiş Edirne kuvvetlerini buldular. Fakat İstanbul isyancıları ile Edirne güçlerinin alt subayları gizlice görüşüp aralarında anlaşmışlardı ve Edirne kuvvetleri Babaeski’de bulunan İstanbul isyancılar ordusuna katıldılar. Böylece II. Mustafa 7 saat bir yoldan sonra Edirne’ye geri döndü ve kardeşi III. Ahmed’i padişah olarak kabul etti. Sadrazamı Rami Mehmet Paşa ise saklandı. 22 Ağustos’da birleşen kuvvetler Hafsa karargahını ellerine geçirip Edirne’ye yürüdüler ve şehre hiç kan dökmeden girdiler. 23 Ağustos’ta yeni padişahın III. Ahmet olduğu kabul edildi ve isyancıların yaptığı bütün tayinler, bu arada Sadrazam olarak Kavanoz Ahmet Paşa ve Şeyhülislam İmam Mehmet Efendi, görevli olarak tasdik olundu.[2]

Kavanoz Ahmet Paşa sadrazam olarak 88 gün görev yaptı. Kasım 1703 başlarında padişah III. Ahmet ve danışmanları onun sadrazamlıktan azledilmesine karar verdiler. 17 Kasım 1703 günü Padişaha önceden takdim ettiği bazı konularda daha fazla bilgi vermesi isteğiye saraya çağrıldı. Sünnet odasında padişah huzuruna çıkıp onunla görüştü. O gün Sofa köşkünde şeyhülislamla görüşmesi ve hafta içinde Fenerbahçe’de padişaha vereceği ziyafet konularını anlatmakta iken Silahtar Ağa gelip kendisinden mühr-ü hümayunu teslim etmesini istedi ve böylece sedaretten azledeceğini anladı. Yerine Moralı Damat Hasan Paşa sadrazam tayin edildi.

O gün hakkında soruşturma için Bostancıbaşı dairesinde tutuklandı. Kavanoz Ahmet Paşa burada üç gün tutuklandıktan sonra vezirliği de alınarak Sakız adasına sürgüne, daha önce hazırlanan bir kadırga ile denizden gönderildi. İhtiyaçlarını karşılamak için ufak bir miktar has verilmişti.

13 Aralık 1704’te İnebahtı muhafızı “Doğramacı Mehmed Paşa” öldü. Kavanoz Ahmed Paşa sürgünden affedilerek; kendine vezirlik tekrar verilerek İnebahtı Muhafızı tayin edildi. Eylül 1705’te bu görevde iken Suhrablı Kavanoz Nişancı Ahmet Paşa hayata gözlerini yumdu.

Değerlendirme

Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa “”Nusretname” adlı eserinde onu șöyle yererek değerlendirmektedir:[3]

Rusiyyül asıl asferullevn kaşırul karne, gerdel kıyafet, hasud, hasis, sahib denaet, tamakar, ucube-i heykel

“Hadikat-ül-Vüzera Zeyli”nde ve ondan naklen “Enderun Tarihi”nde ise kısa boylu, ve şişman olması ile şahsen hor görerek kötülemektedir.

Kaynaklar

  1. ^ a b “Osmanlıyız” websitesi “Kavanoz Sührablı Ahmet Paşa” maddesi
  2. ^ a b c Uzunçarsılı, İsmail Hakkı (1956), Osmanlı Tarihi IV. Cilt I. Bölüm Karlofça Anlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonuna Kadar, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları ISBN 075-16-0001-3Say.24-44
  3. ^ Silahdar Fındıklılı Mehmet Ağa, (Sadeleştiren: İsmet Parmaksizoğlu), (1962) Nusretname, İstanbul:Milli Eğitim Basımevi ,[1]

Dış bağlantılar

Önce gelen:
Rami Mehmed Paşa		 Osmanlı Sadrazamı
22 Ağustos 1703 – 17 Kasım 1703		 Sonra gelen:
Moralı Damat Hasan Paşa

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Kavanoz_Ahmed_Pa%C5%9Fa

Osmanlı padişah eşleri listesi

Valide Sultanlar
Comments
Padişah Eşleri Kimliği
1 Osman Gazi.jpg
Osman Gazi		 Malhun Hatun Nâm-ı diğer Kameriye Sultanı Mal Hânım,[1] 1280’de evlendiği Birinci eşi (ö. Kasım 1323) – Anadolu Selçuklu Veziri Ömer Abdülaziz Bey’in kızı ve Orhan Gazi’nin annesi
Râbi’a Bala Hâtûn 1289’da evlendiği İkinci eşi (ö. Ocak 1324) – Şeyh Edebali’nin kızı ve Şehzade Alaaddin’in annesi
2 Orhan I.jpg
Orhan Gazi		 Nilüfer Hâtûn 1299’da evlendiği Birinci eşi – Yarhisar Tekfuru Aydos’un kızı ve I. Murat, Süleyman Gazi ve Şehzade Kasım’ın annesi. Eski adı Holofiro.
Asporça Hatun 1316’da evlendiği İkinci eşi – Bizans İmparatoru’nun kızı, Şehzade İbrahim ve Fatma Hatun’un annesi.
Theodora Hâtûn 1345’te evlendiği Üçüncü eşi – Sırbistan Kralı IV. Stephen Uroş (Duşan) ile karısı Helena Şişman’ın kızı.[1]
Bayalun (Suylun)Hâtûn Dördüncü eşi
Theodora Maria Hâtûn Mayıs 1346’da evlendiği Beşinci eşi – Bizans İmparatoru VI. Yannis Kantakuzenos ile Bulgar Prensesi İrini‘nin kızı ve Şehzade Halil’in annesi.[1]
Eftandise Hâtûn Altıncı eşi – Mahmud Âlp’in kızı.
3 Muradhudavendigar.jpg
Murad
Hüdâvendîgâr
( I. Murad )		 Gülçiçek Hâtûn 1359’da evlendiği Birinci eşi – Yıldırım Bayezid’in ve Yahşi Bey’in annesi
Paşa Melîke Hâtûn İkinci eşi – Kızıl Murad Bey’in kızı.
……………………. Hâtûn Mart 1366’da evlendiği Üçüncü eşi – Seyyid Sultan Ahi’nin kızı.
Marya Tamara Hâtûn 1370’te evlendiği Dördüncü eşi – Bulgar Kralı Ivan Alezander II. Shishman ile karısı Besarabya Kralı Ivanko’nun kızı olan Braide’nin kızları.
……………………. Hâtûn 1372’de evlendiği Beşinci eşi – Bulgar Köstendil Lordu Konstantin’in kızı.
Fûl-Dâne Hâtûn 1383’te evlendiği Altıncı eşi – Candaroğulları‘ndan Emir Damat II. Süleyman Şah Paşa’nın kızı.
……………………. Hâtûn 1386’da evlendiği Yedinci eşi – Emperor Manuel Paleologus’un kızı
4 YıldırımBayezit4.jpg
Yıldırım
Bayezid
( I. Bayezid )		 Angelina Hâtûn 1372’de evlendiği Birinci eşi – İkinci kocası Fernán González de Contreras ile María García de Segovia’nın oğlu Diego González de Contreras olan Bizans Prensesi.[1]
………….. Hâtûn 1372’de evlendiği İkinci eşi – Konstantin’in kızlarından birisi.[1]
 ? Şehzâde Ertuğrul (Çelebi) (ö. Temmuz 1392)
 ? Emir Süleyman (Çelebi) ( Birinci Rumeli Sultanı: 28 Haziran 1402 – 18 Mayıs 1410)[2] (ö. 17 Şubat 1411)
Devlet (Şah)Hâtûn 1378’de evlendiği Üçüncü eşi – Germiyanoğlu Süleyman Şah ile Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’in oğlu Sultan Veled’in kızı Mutahhara Hâtûn’ın kızı; Şehzâde İsa Çelebi, (Balıkesir Valisi: 1402 – 1406), (Düzmece) Mustafa Çelebi (ö. 1422) ile Büyük Musa Çelebi’nin annesi. (Büyük Musa Çelebi, İkinci Rumeli Sultanı Musa Çelebi Han ile karıştırılmamalıdır.)[1]
 ? Musa Çelebi, ( İkinci Rumeli Sultanı: 18 Mayıs 1410 – 5 Temmuz 1413 )[2]
 ? Çelebi Mehmed ( Anadolu Sultanı: 1403 – 5 Temmuz 1413; Osmanlı Sultanı: 5 Temmuz 1413 – 26 Mayıs 1421 )[2]
Maria Hâtûn Dördüncü eşi – İkinci kocası Don Payo Gómez de Sotomayor olan Macar Kontu János’un kızı.[1]
………. Hâtûn 1386’da Yenişehir’de evlendiği Beşinci eşi – Bizans İmparatoru Manuel Paleologos‘un kızlarından birisi.[1]
……….. Hâtûn 1389’da evlendiği Altıncı eşi – Bizans İmparatoru V. Yoannis Paleologos‘un karısı Helena Kantakuzinu’dan olan kızlarından birisi.[1]
Hafize Hâtûn 1390’da evlendiği Yedinci eşi – Aydınoğlu Emir Fahr’ed-Dîn İsa Bey’in kızı.[1]
Karamanoğlu… hânım[1] Sekizinci eşi
Sultan Hâtûn Dokuzuncu eşi – Dulkadiroğlu Şaban Süli Bey‘in kızı.[1]
Mileva Olivera Despina Hâtûn 1390’da evlendiği Onuncu eşi – Sırp kralı Lazar Hrebelyanoviç‘in “Kraliçe Militza” ismindeki hânımından doğan kızı; Timur‘un torunu Celâl ed-Dîn Miranşah‘ın oğlu Ebu Bekir Mirza ile evlenen bir kızın, yine Timur‘un generallerinden Şems ud-Dîn Muhammed’in oğlu Emir Celâl ed-Dîn İslam ile evlenen Paşa Melike Hânım isminde bir başka İkinci kız ile Aruz Hânım adında Üçüncü bir kızın anneleri.[1]
…………….. hânım[1] Onbirinci eşi
Devlet Hâtûn Onikinci eşi[1]
5 Mehmed I.jpg
Çelebi
Mehmed
(I. Mehmed)		 Şâh-Zâde Kumru Hânım Amasyalı Şâd-Geldi Ahmed Paşa’nın kızı[2]
Emine Hâtûn Dulkadiroğulları Beyliği’nin Beşinci hükümdarı olan Zülkadiroğlu Nâsır’ed-Dîn Muhammed Bey’in kızı ve II. Murad‘ın annesi.
6 Murat II.jpg
II. Murat		 Âlime Hâtûn 1421’de evlendiği Birinci eşi – Dulkadiroğulları Beyliği‘nden bir gelin.
……… Hâtûn İkinci eşi – Damat Karaca Paşa’nın kızı.[2]
Yeni Hâtûn Üçüncü eşi – Amasyalı Mahmud-Şâh Bey’in kızı.[2]
Hüma Hâtûn Dördüncü eşi – Abdullah isimli bir şahsın kızı ve Fatih Sultan Mehmet’in Annesi. Fatih’in annesinin devşirme olduğu öne sürülmüştür. Sebep olarak da o dönemlerde din değiştiren kişilere çoğunlukla Abdullah isminin verilmesi gösterilir. Bazı batı kaynaklarında ise Fatih Sultan Mehmet’in annesinin Fransız asıllı bir Yahudi olan Ester Stella olduğu kayıtlıdır. Fatih Sultan Mehmed üvey annesi Mara Branković Hâtûn tarafından yetiştirmiştir.
Tac’ün-Nisâ Hatice Halime Hâtûn 1423’te Edirne’de evlendiği Beşinci eşi – Candaroğulları Bey’i İsfendiyar Bey’in oğlu Taceddin İbrahim Bey’in kızı.[2]
Mara Hâtûn 4 Eylûl 1435’te Edirne’de evlendiği Altıncı eşi – Fatih Sultan Mehmet’in üvey annesi; Meryem Hânım olarak ta bilinen Sırbistan Despotu Corac Bronkoviç’in kızı “Mara Hâtûn” çocuksuz ve ortodoks olarak ölmüştür.[2]
Hundi Hânım Yedinci eşi (Ölümü: 14 Şubat 1486) – Fatih Sultan Mehmet’in süt annesi.[2]
7 Sarayi Album 10a.jpg
Fatih Sultan
Mehmed
(II. Mehmed)		 I. Gül-Bahar Hâtûn 1446’da Manisa’da evlendiği Birinci eşi – Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan‘ın oğlu “Şâh-Zâde Uğurlu Damad Muhammed Mirza Paşa” (ö. 1477) ile 1474 tarihinde evlendirilen “Gevher-Han” Sultan’ın annesi ve Abdullah Arnavud kızı.[2]
Gül-Şâh Hâtûn Manisa’da evlendiği İkinci eşi – Karamanoğulları‘ndan İbrahim Bey’in kızı.
Sitti Mû’kerime(Mükrime)Hâtûn[3][4] 15 Aralık 1449’da Edirne’de evlendiği Üçüncü eşi – II. Bayezid’in annesi ve Dulkadiroğulları Beyliği’nin Altıncı hükümdarı olanZülkadiroğlu Süleyman Bey’in kızı.
Hatice Hâtûn 1451’de evlendiği Dördüncü eşi – Zağanos Muhammed Paşa‘nın kızı.[2]
……….. Hâtûn 1454’te Edirne’de evlendiği Beşinci eşi – Enez Ağabeyi Dorino I Gatteluzio’nın kızı.[2]
Çiçek Hâtûn 1458’de evlendiği Altıncı eşi – Türkmen Kardeşi Ali Bey’in kızı, Cem Sultan‘ın annesidir.[2]
Helene Hâtûn Yedinci eşi – Mora Despotu Demetrios Paleologus’un kızı.[2]
Anna Hâtûn 1461’de evlendiği Sekizinci eşi – Trabzon Rum İmparatoru David Comnenus’nun kızı; evlilikleri kısa sürmüştür.
Alexias Hâtûn Kasım 1463’te evlendiği Dokuzuncu eşi – Trabzon Rum İmparatoru David Comnenus’nun kızı.[2]
………… Hâtûn 1471’de evlendiği Onuncu eşi – Karamanoğulları‘ndan Muhammed bin İbrahim Bey’in kızı.[2]
8 Beyazid II.jpg
II. Bayezid		 Nigâr Hâtûn Birinci eşi (d. 1450 – ö. Mart 1503, Antalya)[5] – Abdullah Vehbi kızı ve Şâh-Zâde Ebu’l Hayr Muhammed Şâh Korkud ile Fatma ve Ayşe Sultan’ın annesi.
Şirin Hâtûn 1464’de evlendiği İkinci eşi – Abdullah kızı ve Şehzade Abdullah’ın annesi.
Bülbül Hâtûn 1465’te evlendiği Üçüncü eşi (d. 1452 – ö. 1515, Bursa)[5] – Abdullah kızı ve Şehzade Ahmet, Şehzade Mahmud, Hatice, Gevher-Muluk, Hundi ve Şehere-Zâde Şâh Sultan’ın annesi.
I. Ayşe Hâtûn 1469’da Amasya‘da evlendiği Dördüncü eşi (d. 1453 – ö. 1505, Trabzon)[5] – Dulkadiroğulları Beyliği’nin Onbirinci hükümdarı olanAlâüddevle Bozkurt Bey’in kızı.
Gül-Ruh Hâtûn 1476’da evlendiği Beşinci eşi (ö. 1520)[5] – Abd’ül-Hay kızı ve Şehzade Alemşah ile Kamer-Şâh[5] Sultan’ın annesi.
Hüsnü-Şah Hâtûn Altıncı eşi (d. 1454 – ö. 1513)[5] – 1474’te Amasya‘da doğan ve (1481 – 1483) arası Sarıhan Valisi, (1483 – 1511) tarihleri arasında da Karaman Valisi olan ve 2 Temmuz 1511’de Konya‘da ölen Şehzade Sultan Şahin-Şah’ın annesi ve Karamanoğlu Nasuh Bey’in kızı.[5]
Gül-Fem Hâtûn Yedinci eşi
II. Gül-Bahar Hâtûn[6] Sekizinci eşi – Abd’üs-Samed kızı ve Yavuz Sultan Selim‘in annesi.
Ferah-Şâd Hâtûn Dokuzuncu eşi (d. 1460 – ö. 1530)[5] – Kefe Sancak Beyi Muhammed’in kızı.
……………… Hâtûn Onuncu eşi – Kaptan-ı Derya Damat Güveği Sinan Paşa’nin kızı.[5]
Muhterem Hâtûn[5] Onbirinci eşi – Abd’ül-Hay kızı.
9 Selim I.jpg
Yavuz Sultan
Selim
( I. Selim )		 II. Ayşe Hâtûn Birinci eşi – Kırım hanı Mengli Giray‘ın kızı;[5] Beyhan Sultan, Hâfize Sultan ile Devlet-Şah (Yenişah) Sultan’ın annesi[5]
Ayşe Hafsa (Hâfize) Valide Sultan[7][8] 1494’te Trabzon’da evlendiği İkinci eşi – Abd’ûl-Muin’in kızı;[5] Kanuni Sultan Süleyman, Hatice Sultan, Fatma Sultan ile Hafsa Sultan’ın annesi[5]
10 EmperorSuleiman.jpg
Kanûnî Sultan
Süleyman
(I. Süleyman)		 Fülâne Hâtûn 1511’de evlendiği Birinci eşi[5] – Şehzade Mahmud‘un ve Fatma Nur Sultan’in annesi
Gülfem Hâtûn 1511’de evlendiği İkinci eşi[5] – Şehzade Murad’ın annesi
Mahidevran Sultan 1514’de evlendiği Üçüncü eşi[5] – Mirza İdar Termuk’un kızı, Şehzade Mustafa, Şehzade Ahmet ve Raziye Sultan‘ın annesi.
Hürrem Haseki Sultan 1520’de evlendiği Dördüncü eşi[5] – Şehzade Mehmed, Şehzade Abdullah, II. Selim, Şehzade Bayezid, Şehzade Cihangir, Şehzade Orhan ve Mihrimah Sultan‘nın annesi. Kanûnî Sultan Süleyman’nın nikahlı eşi. Valide Sultan olamadan vefat etmiştir.
Mahidevran Hânım Beşinci eşi[5]
Gülşah Haseki Sultan Nuriye Gül Sultan’ın annesidir.[9]
11 Selim II.jpg
II. Selim		 Afife Nûr-Banû Valide Sultan 1545’te Konya’da evlendiği Birinci eşi – III. Murat ile İsmihan Sultan, Fatma Sultan ve Şah Sultan‘ın annesi ve Venedik Dükü Sebastiano Venier’in kardeşi olan Kiklad Takım Adaları’na ait Páros adası Lordlarından Nicolò Venier ile Violanta Baffo’nun Cecilia adındaki kızı /Páros adasında yaşayan Rachel ismindeki Yahudi kızı.
Selimiye Sultan Abdullah ve Gevherhan Sultan‘ın annesi [kaynak belirtilmeli]
12 Sultan Murad III.jpg
III. Murat		 Safiye Valide Sultan 1565’te Manisa’da evlendiği Birinci eşi[10] – III. Mehmed ile Fahriye Sultan’ın annesi; Venedikli meşhur şair senatör Zorzi (Giorgio) Baffo’nun akrabası, ve İyonya Takım Adaları’na ait Korfu adasının Venedikli valisinin Sophia Baffo ismindeki kızı.
Şah-i Huban Haseki İkinci eşi
Şems-i Ruhsar Haseki Üçüncü eşi – Rukkiyye Sultan’ın annesi. Medine’de vakfı var. (ö. 1613. İstanbul)
Naz-Perver Haseki Dördüncü eşi
………………… Hânım 1575’da evlendiği Beşinci eşi – Eflak Lordu III. Mircea Shoban’nın kızı.[10]
13 III. Mehmet.jpg
III. Mehmed		 ………………… Haseki 1579’da evlendiği Birinci eşi (d. 1566 – ö. 1603)[10] – I. Haseki ve Şehzade Selim’in annesi
Fûl-dane sultan İkinci eşi (d. 1571 – ö. 7 Mayıs 1603)[10] – II. Haseki
Handan I. Valide Sultan[11] 1589’da evlendiği Üçüncü eşi[10] – I. Ahmet’in annesi
Halime II. Vâlide Sultan Dördüncü eşi (d. 1576 – ö. 1623)[10] – Abaza asıllı, Şehzade Mahmut ve I. Mustafa’nın annesi
14 I Ahmet.jpg
I. Ahmet		 Mâh-Firûze Hadice I. Vâlide Sultan Birinci eşi – Genç Osman’ın annesi
Fatma Haseki İkinci eşi [10] – Cariyelerdendir
Meh-Peyker Kösem II. Vâlide Sultan Üçüncü eşi – Şehzade Süleyman, Şehzade Kasım, IV. Murat ve I. İbrahim’in annesi. I. Ahmet’in en sevdiği ve nikahlı eşi.
15 Mustafa 1.jpg
I. Mustafa
16 Osman 2.jpg
II. Osman		 Ayşe Hanım Birinci eşi (d. 1607)[12] – Pertev Paşa’nın torunu
Akile (Rukiyye) Hanım İkinci eşi (d. 1607)[12] – Şeyhülislam Esad Efendi’nin kızı ve hür kadınlardan nikah ile evlenilen nadir kadınlardandır.
17 Murad IV.jpg
IV. Murad		 Ayşe Haseki Sultan
18 Ibrahim I.jpg
I. İbrahim		 Turhan Hadice Valide Sultan 1641’de evlendiği Birinci eşi – Rus asıllı bir cariyedir ve uzun yıllar naibe-i saltanatlık yapmıştır. IV. Mehmet‘in annesidir.
Saliha Dil-Âşûb Vâlide Sultan 1641’de evlendiği İkinci eşi – II. Süleyman’in annesi ve cariye. 3. Haseki olduğu sanılıyor.
Hatice Mu’azzez Haseki Sultan 1641’de evlendiği Üçüncü eşi – İkinci Haseki’dir ve II. Ahmet‘in annesidir.
Hüma Şah Sultan(Telli Haseki); Aralık 1647’de İstanbul’da evlendiği Dördüncü eşi[12] – 8. Haseki, “Telli-Haseki” olarak ta bilinen Hüma Şah Haseki-Sultan, I. İbrahim’in en çok sevdiği Haseki’si, Nikah ile Kadın’lığa alındı.
Ayşe Sultan Beşinci eşi – 4. Haseki
Mah-i Enver Sultan Altıncı eşi – 5. Haseki
Saçı-Bağlı Sultan[12] Yedinci eşi – 6. Haseki[12]
Şivekar Sultan Sekizinci eşi – 7. Haseki
19 Mehmed IV.jpg
IV. Mehmed		 Mâh-Pâre Ümmetullah Râbi’a Gül-Nûş Valide Sultan Birinci eşi (d. 1647, Resmo–Girit – ö. 6 Kasım 1715, Edirne) – Emetullah Râbi’a Gül-Nûş Sultan diye bilinir. Girit’li Venedik asıllı Retimo Verzizzi’nin kızı.[12] II. Mustafa ile III. Ahmet’in annesi; 6 Şubat 1695 tarihinde Valide Sultan oldu.
Afife Haseki İkinci eşi (ö. 1688, Eski Saray – İstanbul)[12]
Rabia Haseki Üçüncü eşi[12]
Kaniye Haseki Dördüncü eşi[12]
Siyavuş Haseki Beşinci eşi[12]
Gül-Beyaz İkbal[12] Altıncı eşi
Rukiye Hanım Yedinci eşi – Baş Odalık[12]
Cihan-Şah Hanım Sekizinci eşi – Eski Gözdelerdendir.[12]
Dürriye Gözde[12] Dokuzuncu eşi
Nev-Ruz Gözde[12] Onuncu eşi
20 SuleimanII.jpg
II. Süleyman		 Hatice Baş-Haseki[12] Birinci eşi
Behzad Haseki İkinci eşi[12]
İvaz Haseki Üçüncü eşi[12]
Sülün Haseki Dördüncü eşi[12]
Şah-Süvar Haseki Beşinci eşi[12]
Zeyneb Haseki[12] Altıncı eşi
21 Ahmed II by John Young.jpg
II. Ahmet		 Rabi’a Haseki Sultan Birinci eşi – Şehzade İbrahim (d. 6 Ekim 1692 – ö. 4 Mayıs 1714) Han ile ikiz kardeşi Şehzade Salim (d. 6 Ekim 1692 – ö. 15 Mayıs 1693) Han’ın anneleri;[12] Ayşe (d. 24 Aralık 1692 – ö. 9 Aralık 1695, Eski Saray – İstanbul) Sultan’ın annesi;[12] Haseki Sultan diye anılırdı.
Sâyeste Hanım[12] İkinci eşi (ö. 1710)
22 II Mustafa.jpg
II. Mustafa		 Âlî-Cenâp Haseki Birinci eşi (ö. 20 Nisan 1699, Edirne)[13] – Baş Haseki
Saliha Sebkâti Vâlide Sultan 1695’de evlendiği İkinci eşi (d. 1680 – ö. 21 Eylûl 1739, İstanbul)[13] – İkinci Haseki ve I. Mahmut’un annesi
Hâfize Sultan 1695’de evlendiği Üçüncü eşi[13] – Üçüncü Haseki olduğu söyleniyorsa da Kadın Efendi olması kuvvetle muhtemeldir
Şâh-Süvar(Şehsuvar) Vâlide Sultan 1698’de evlendiği Dördüncü eşi (d. 1682 – ö. 27 Nisan 1756)[13] – Dördüncü Haseki ve III. Osman’ın annesi
Afife Haseki Beşinci eşi
Hüma Şah Haseki (ö. 1 Şubat 1700)[13] – Altıncı eşi
Mah-Firuz Hatice Haseki Yedinci eşi
Hanife Hâtûn 1704’te evlendiği Sekizinci eşi[13] – İkinci veya Üçüncü İkbaldir
Fatma Şahin Hâtûn 1704’te evlendiği Dokuzuncu eşi – 25 Eylûl 1695’den sonra Fatima Şahin ismini alan Ernst Wilhelm von Hantein’in eski eşi ve … von Wippach’ın kızı, asıl adı Anna Sophia[13]
23 Sultan ahmed III.jpeg
III. Ahmet		 Ümmetullah Bânû[13] Baş Kadın (ö. 1732) Birinci evliliği (1703); Baş Haseki ve Abd’ûl-Minnan’ın kızı; İkinci evliliğini önce 21 Ocak 1717’de nikâhlanarak, 18 Şubat 1717 tarihindeNevşehirli Damat İbrahim Paşa ile yapan Fatımat’uz-Zehra Sultan’ın annesi[13]
Rukıyye İkinci Kadın İkinci evliliği ( ? ); İkinci Kadın Efendi (ö. 1738)[13]
Emîne Mihr-î-Şah[14] İkinci Kadın[15][16] Üçüncü evliliği (1709); İkinci Kadın Efendi; Şâh-Zâde Süleyman (d: 25 Austos 1710 – ö: 11 Aralık 1732)[13] ile Yirmialtıncı Osmanlı Padişahı III. Mustafa’nın annesi
Hatice İkinci Kadın Dördüncü evliliği; İkinci Kadın Efendi (ö. 1712)[13]
Şâhin Kadın Efendi Beşinci evliliği; Üçüncü Kadın Efendi (ö. 1723)[13]
Râbi’a Şermi Kadın[17] Altıncı evliliği (1714); Kadın Efendi (d. 1698 – ö. 1732)[13] I. Abdülhamit’in annesi
Emine Muşalli Kadın Yedinci evliliği; Kadın Efendi (ö. 1750)[13]
Zeyneb Kadın Sekizinci evliliği; Kadın Efendi (ö. 1757)[13]
Gülşen Kadın Dokuzuncu evliliği; Kadın Efendi (ö. 1731)[13]
Fatıma Kadın Onuncu evliliği; Kadın Efendi (ö. 1732)[13]
Ümmü Külsüm Kadın Onbirinci evliliği; Kadın Efendi (ö. 1768)[13]
Hüsn-ü-Şâh Kadın Onikinci evliliği; Kadın Efendi (ö. 1733)[13]
Fatıma Hüma-Şah Onüçüncü evliliği; Kadın Efendi (ö. 1742)[13]
Hürrem Kadın Ondördüncü evliliği; Kadın Efendi (ö. ?)[13]
Meyli Kadın Onbeşinci evliliği; Kadın Efendi (ö. ?)[13]
Nazife Kadın Onaltıncı evliliği; Kadın Efendi (ö. ?)[13]
Nijad Kadın Onyedinci evliliği; Kadın Efendi (ö. ?)[13]
Hanife Kadın Onsekizinci evliliği; Kadın Efendi (ö. ?)[13]
Ayşe Buhari Hânım; Ondokuzuncu evliliği; Mihr-î-Hacı İkbal [13] olarak ta bilinen İkbal – Hânım Efendi.
Şayeste Hânım Yirminci evliliği; İkbal – Hânım Efendi (ö. 1722)[13]
Hatem Hânım Yirmibirinci evliliği; İkbal – Hânım Efendi (d. 1695 – ö. 1772)[13]
24 Mahmud I by John Young.jpg
I. Mahmut		 Hace Alî-Cenâp Birinci eşi (ö. 1775)[18] – Baş Kadın
Ayşe Kadın İkinci eşi (ö. 1746)[18] – İkinci Kadın
Hace Ayşe Kadın Üçüncü eşi (ö. 1746)[18]
Hatice Kadın Dördüncü eşi
Raziye Kadın Beşinci eşi
Hatem Kadın Altıncı eşi (ö. 1769)[18] – İkinci Kadın
Tiryâl[18] Kadın Yedinci eşi (ö. 1789)[18]
Hace Verd-i Naz Sekizinci eşi (ö. 16 Aralık 1804)[18]
Hatice Rami Dokuzuncu eşi (ö. 16 Ocak 1780)[18] – İkinci kez 1755’de Mustafa Paşa’nın oğlu İbrahim Bey ile evlendi.[18]
Meyyase Hanım Onuncu eşi – Baş İkbal[18]
Fehmi Hanım Onbirinci eşi – İkinci İkbal[18]
Sırrı Hanım Onikinci eşi – İkbal[18]
Habbibe Hanım Onüçüncü eşi – İkbal[18]
25 Osman III.jpg
III. Osman		 Leyla Kadın Birinci eşi (ö. 1794) – İkinci kez 1757’de Hacı Muhammed Emin Bey ile evlenerek bir çocuk sahibi olan Baş Kadın[18] Efendi
……… Kadın İkinci eşi – İkinci Kadın Efendi[18]
Zevki Kadın Üçüncü eşi (ö. 1757)[18] – Üçüncü Kadın Efendi
Ferhunde Emine Dördüncü eşi (ö. 1791)[18] – Dördüncü Kadın Efendi
26 Mustafa III by John Young.jpg
III. Mustafa		 Ayn’ül-Hayat Birinci eşi (d. 1726 – ö. 21 Temmuz 1764) – Baş Kadın Efendi
Fehime[18] İkinci eşi (ö. 1761)[18] – Kadın Efendi
Mihr-î-Şah Valide Sultan 1760’da evlendiği Üçüncü eşi (d. 1745 – ö. 16 Ekim 1805)[18] – 1761’den itibaren İkinci Kadın Efendi; 21 Temmuz 1764’den itibaren Baş Kadın Efendi ve III. Selim’in annesi
Rif’at Dördüncü eşi (d. 1744 – ö. Ocak 1804)[18] – 21 Temmuz 1764’den itibaren İkinci Kadın Efendi
Ayşe Adil-Şah Beşinci eşi (d. 1748 – ö. 19 Aralık 1803)[18] – Üçüncü Kadın Efendi ve Hatice Sultan’ın annesi
Binnaz Altıncı eşi (ö. Mayıs 1823)[18] – Üçüncü Kadın Efendi
27 Portrait of Abdülhamid I of the Ottoman Empire.jpg
I. Abdülhamid		 Ayşe Birinci eşi (ö. 1775)[18] – 24 Ocak 1774’ten itibaren Baş Kadın Efendi
Hüma Şâh İkinci eşi (ö. 1778)[18] – 1775’den itibaren Baş Kadın Efendi
Haciye Hatice Ruh-Şâh Üçüncü eşi (ö. 1807)[18] – 1778’den 7 Nisan 1789’a kadar Baş Kadın Efendi
Binnaz Dördüncü eşi (ö. Mayıs 1823)[18] – İkinci Kadın Efendi
Mû’teber Beşinci eşi – Kadın Efendi
Misl-i Neyap Altıncı eşi (ö. 1818)[18] – Kadın Efendi
Nevrâz Yedinci eşi (ö. Nisan 1797)[18] – Üçüncü Kadın Efendi
Mihribân Sekizinci eşi (d. 1762 – ö. 1828/1829)[18] – Üçüncü Kadın Efendi
Fatima Şeb-Zafer[18] Dokuzuncu eşi (d. 1769 – ö. 1805)[18] – Dördüncü Kadın Efendi
Mehtâb Onuncu eşi (ö. 1807)[18] – Dördüncü Kadın Efendi
Ayşe Seniyeperver (Sinâ-Pervar) Valide Sultan[19] 1776’da evlendiği Onbirinci eşi (d. 1761 – ö. 11 Aralık 1828)[18] – IV. Mustafa‘nın mânevî annesi; Dördüncü Kadın Efendi, 29 Mayıs 1807’ten itibaren Valide Sultan
Dil-Pezir Onikinci eşi (ö. 1809)[18] – Kadın Efendi
Nakş-î-Dil Haseki Valide Sultan[20][21] 1783’te evlendiği Onüçüncü eşi (d. 1768 – ö. 28 Ağustos 1817, İstanbul)[18] – II. Mahmud‘un mânevî annesi ve önce İkinci İkbal sonra Kadın Efendi; 28 Temmuz 1808’den itibaren Valide Sultan
Nükhet-Sedâ Hânım[22] Ondördüncü eşi (ö. 4 Haziran 1850)[18] – Hânım Efendi; Baş İkbal ve IV. Mustafa’nın annesi
Ayşe Hânım Onbeşinci eşi (ö. 1825)[18] – Hânım Efendi; İkinci İkbal
Ruşen İkbal[18] Onaltıncı eşi – İkbal
28 Konstantin Kapidagli 002.jpg
III. Selim		 Nâfîze Birinci eşi (d. 1770 – ö. 30 Mayıs 1792)[18] – 7 Nisan 1789’dan itibaren Baş Kadın Efendi
Hüsn-i Mah İkinci eşi (d. 1772 – ö. 1814)[18] 30 Mayıs 1792’den 28 Temmuz 1808’e kadar Baş Kadın Efendi
Zib-i Fer Üçüncü eşi (d. 1773 – ö. 1817, İstanbul)[18] – 1789’dan itibaren Üçüncü Kadın Efendi ve 30 Mayıs 1792’den 28 Temmuz 1808’e kadar İkinci Kadın Efendi
Afîtab Dördüncü eşi (d. 1773 – ö. 1807, İstanbul)[18] – 1789’dan itibaren Dördüncü Kadın Efendi ve 30 Mayıs 1792’den 28 Temmuz 1808’e kadar Üçüncü Kadın Efendi
Re’fet Beşinci eşi (d. 1780 – ö. 22 Ekim 1867)[18] – Dördüncü Kadın Efendi
Nur-i Şems Altıncı eşi (d. 1781 – ö. Mayıs 1826)[18] – Kadın Efendi
Dim-Hoş Yedinci eşi (ö. 1807)[18] – Kadın Efendi
Gonca-Nigar Sekizinci eşi (ö. 1807)[18] – Kadın Efendi
Meh-Bube Dokuzuncu eşi (ö. 1806)[18] – Kadın Efendi
Tab-ı Zafer[18] Onuncu eşi (ö. 1854)[18] – Kadın Efendi
Mîhrîban Onbirinci eşi – Hanım Efendi; Önce İkbal ve daha sonra İkinci evliliğini Hacı Sa’adul’lah Ağa ile yapan Mısırlı bir hanımefendi
Nefise[18] Onikinci eşi (ö. 1809)[18] – Hanım Efendi; İkbal
Pakize[18] Onüçüncü eşi – Hanım Efendi; İkbal
Fatma Fer-i Cihan Onördüncü eşi – Hanım Efendi; İkbal
Ayn-ı Safa Onbeşinci eşi – Hanım Efendi; İkbal
Meryem Onaltıncı eşi (ö. 1807)[18] – Hanım Efendi; İkbal
29 Mustafa IV.jpg
IV. Mustafa		 Şevk-i Nûr[23] Birinci eşi (d. 1784 – ö. 1812)[23] – Baş Kadın Efendi
Dil-Pezir[23] İkinci eşi (d. 1784 – ö. 1809)[23] – İkinci Kadın Efendi
Seyyâre[23] Üçüncü eşi (d. 1786 – ö. 1817)[23] – Üçüncü Kadın Efendi
Peyk-i Dil[23] Dördüncü eşi – Dördüncü Kadın Efendi
30 Sultan Mahmud II of the Ottoman Empire.jpg
II. Mahmut		 Faitma Birinci eşi (ö. Şubat 1809)[23] – Baş Kadın Efendi
Âlî-Cenâp İkinci eşi (ö. 1839)[23] – Baş Kadın Efendi
Haciye Pertev-Piyale Nev-Fidan Üçüncü eşi (d. 4 Ocak 1793 – ö. 25 Aralık 1855)[23] – Baş Kadın Efendi
Misl-i Nâyab Dördüncü eşi (ö. 1825)[23] İkinci Kadın Efendi
Kamerî Kadın Beşinci eşi (ö. 1825)[23]
Ebr-i Reftâr Altıncı eşi (ö. 1825)[23] İkinci Kadın Efendi
Zer-Nigâr Yedinci eşi (ö. 1832)[23] – 23 Mayıs 1926’dan itibaren İkbal, daha sonra ise önce Yedinci Kadın Efendi ve sonra da İkinci Kadın Efendi
Bezm-î-Âlem Vâlide Sultan 1822’de evlendiği Sekizinci eşi (d. 1807 – ö. 2 Mayıs 1853)[23] – 1822’den itibaren Üçüncü Kadın Efendi, daha sonra ise 1832’den itibaren İkinci Kadın Efendi ve 1 Temmuz 1839’dan sonra da Valide Sultan, I. Abdülmecit’in annesi
Aşûb-u Cihan 1809’da evlendiği Dokuzuncu eşi (d. 1793 – ö. 10 Haziran 1870)[23] – İkinci Kadın Efendi
Vuslat Onuncu eşi (ö. 1830)[23] – Üçüncü Kadın Efendi
Nûr-u Tab Onbirinci eşi (d. 1810 – ö. 2 Ocak 1886)[23] – Dördüncü Kadın Efendi
Haciye Hoş-Yar Onikinci eşi (ö. 1859, Mekke)[23] – İkinci Kadın Efendi
Perviz-Felek Onüçüncü eşi (ö. 21 Eylûl 1863)[23] – Dördüncü Kadın Efendi
Hüsn-ü Melike Onördüncü eşi (d. 1812 – ö. Ekim 1886)[23] – Hanım Efendi; Baş İkbal
Zeyn-i Felek Onbeşinci eşi (ö. 20 Aralık 1842)[23] – Hanım Efendi; İkinci İkbal
Lebriz-Felek Onaltıncı eşi (d. 1810 – ö. 9 Şubat 1865)[23] – Hanım Efendi; Dördüncü İkbal
Tiryal Hânım 1826’da evlendiği Onyedinci eşi (d. 1810 – ö. 1883)[23] – Hanım Efendi; Üçüncü İkbal
Pertevniyal (Pertav-Nihâl) Vâlide Sultan 1829’da evlendiği Onsekizinci eşi (d. 1812 – ö. 5 Şubat 1883)[23] – Abdülaziz’in annesi; önce İkinci İkbal sonra Beşinci Kadın Efendi; 25 Haziran 1861’den 30 Mayıs 1876 tarihine kadar Vâlide Sultan
31 Sultan Abdülmecid - Google Art Project.jpg
I. Abdülmecit		 Servet-Sedâ[24]Kadın Efendi Birinci eşi (d. 1824 – ö. 24 Eylûl 1878)[24] – Baş Kadın Efendi (Temmuz 1839’dan to 25 Haziran 1861 tarihine kadar)
Hoş-Yar Kadın Efendi İkinci eşi (d. 1824 – ö. 1849)[24] – İkinci Kadın Efendi.
Şevk-Efzâ Vâlide Sultan Üçüncü eşi (d. 12 Aralık 1820, Poti – ö. 17 Eylûl 1889, Çırağan Sarayı)[24] – V. Murat’in annesi; Üçüncü Kadın Efendi (1839-1849), İkinci Kadın Efendi (1849-1861), Valide Sultan (30 Mayıs 1876 – 31 Ağustos 1876)
Tîr-î-Müjgan Kadın Efendi 10 Kasım 1841’de İstanbul’da evlendiği Dördüncü eşi (d. 16 Ağustos 1819, Erivan – ö. 3 Ekim 1852, Feriye Sarayı, İstanbul)[24] – II. Abdülhamid’in annesi; Dördüncü Kadın Efendi (1841-1849), 1849’dan itibaren 3 Ekim 1852’ye kadar Üçüncü Kadın Efendi[24]
Verd-i Cânan Kadın Efendi Beşinci eşi (d. 1826, Kafkasya – ö. 9 Kasım 1889, Feriye Sarayı, İstanbul)[24] – Baş İkbal (1841-1849), 1849’dan itibaren 3 Ekim 1852’ye kadar Dördüncü Kadın Efendi, 3 Ekim 1852’den 25 Haziran 1861’e kadar Üçüncü Kadın Efendi[24]
Ruz-i Dil Kadın Efendi 2 Ekim 1842’te evlendiği Altıncı eşi (d. 5 Mayıs 1824, Derbend-Kafkasya – ö. 31 Ekim 1887, Kandilli, Boğaziçi)[24] – Kadın Efendi
Gül-Kemâl Kadın Efendi 27 Mart 1843’te evlendiği Yedinci eşi (d. 1826, Kafkasya – ö. 16 Kasım 1851, Ortaköy, Boğaziçi)[24] – Dördüncü Kadın Efendi ve V. Mehmet’in annesi.
Şâh Cihân Kadın Sekizinci eşi (d. 1831 – ö. 1860)[24] – 16 Kasım 1851’den itibaren Kadın Efendi
Gülistü (Gülistan Münire) Kadın Efendi[25][26] Dokuzuncu eşi (d. 1831 – ö. Mayıs 1861)[24] – VI. Mehmet‘in annesi ve Dördüncü Kadın Efendi (1860-1861)
Râhime Piristû Vâlide Sultan Onuncu eşi (d. 1830, Kafkasya – ö. 1904, Maçka‘daki Saray, İstanbul)[24] – II. Abdülhamid’in manevî annesi, Haziran 1861’den itibaren Dördüncü Kadın Efendi ve Vâlide Sultan (1876 – 1904)
Zerrin-i Melîke Hanım Onbirinci eşi (d. 1824 – ö. 1842)[24] – Hanım Efendi
Düzd-i Dil Kadın Efendi Onikinci eşi (d. 1825 – ö. 18 Ağustos 1845)[24] – Önce Baş İkbal ve daha sonra da Üçüncü Kadın Efendi
Nesrin Hanım Onüçüncü eşi (d. 1826 – ö. 2 Mayıs 1853)[24] – Hanım Efendi; Temmuz 1850’den sonra İkinci İkbal
Ceylan-Yar Hanım Ondördüncü eşi (d. 1828 – ö. 17 Ocak 1855)[24] – Hanım Efendi
Nükhet-Sezâ Hanım 1841’de evlendiği Onbeşinci eşi (d. 2 Ocak 1827; Hopa, Kafkasya – ö. 15 Mayıs 1850; Beşiktaş)[24] – Hanım Efendi; 1846’dan itibaren Baş İkbal
Nâvek-i Misâl Hanım Onaltıncı eşi (d. 1828 – ö. 5 Ağustos 1854; Şemsi Paşa Kasrı)[24] – Hanım Efendi; Beşinci İkbal
Meh-Tâb Kadın Onyedinci eşi (d. 1830 – ö. 1888)[24] – Hanım Efendi; İkinci İkbal (1848-1852), Baş İkbal (1852-1855), 1855’den itibaren Beşinci Kadın Efendi
Nergiz Hanım Onsekizinci eşi (ö. 26 Ekim 1848)[24] – Hanım Efendi; Dördüncü İkbal
Nev-Eser Hanım Ondokuzuncu eşi (ö. 12 Eylûl 1889, Yıldız Sarayı)[24] – Hanım Efendi; 1861’den itibaren Baş İkbal
Nâlân-ı Dil Hanım Yirminci eşi (d. 1829, Kafkasya – ö. 1865, Feriye Sarayı, Beşiktaş)[24] – Hanım Efendi; Üçüncü İkbal
Şayeste Hanım Yirmi Birinci eşi (d. 1838 – ö. 11 Şubat 1912)[24] – Hanım Efendi; Dördüncü İkbal
Ayşe Ser-Firaz Hanım Yirmi İkinci eşi (d. 1837 – ö. 9 Haziran 1905, Ortaköy Sarayı, Beşiktaş)[24] – Hanım Efendi; Baş Gözde, Altıncı İkbal, ve daha sonra İkinci İkbal
Bezm-i Cihân Kadın Yirmi Üçüncü eşi (ö. 1845)[24] – Nâm-ı diğer Bezme Kadın Efendi İkinci Gözde, Baş İkbal, ve daha sonra Altıncı Kadın Efendi
Hüsn-ü Cihân Hanım Yirmi Dördüncü eşi (ö. 1843)[24] – Hanım Efendi; Üçüncü Gözde
Safderun Hanım Yirmi Beşinci eşi[24] – Hanım Efendi; Dördüncü Gözde
Yıldız Hanım Yirmi Altıncı eşi[24] – Hanım Efendi; İkinci Gözde
Şems-i Nûr Hanım Yirmi Yedinci eşi[24] – Hanım Efendi
32 Sultan Abdulaziz I.JPG
Abdülaziz		 Dürr-i Nev Kadın 1856’da Dolmabahçe Sarayı‘ında evlendiği Birinci eşi (d. 15 Mart 1835 Batum – ö. 4 Aralık 1895, Feriye Sarayı, Beşiktaş)[27] – Yusuf İzzettin Efendi‘nin annesi ve Baş Kadın Efendi
Edâ Dil Kadın 1861’de Dolmabahçe Sarayı‘ında evlendiği İkinci eşi (d. 1845 – ö. 1875, Dolmabahçe Sarayı, Beşiktaş)[27] – 1861’den itibaren İkinci Kadın Efendi
Hayran-ı Dil Kadın Efendi 21 Eylûl 1866’da Dolmabahçe Sarayı‘ında evlendiği Üçüncü eşi (d. 2 Kasım 1846, Kars – ö. 26 Kasım 1895, Ortaköy Sarayı,Beşiktaş)[27] – II. Abdülmecit‘in annesi; 21 Eylûl 1866’dan itibaren Üçüncü Kadın Efendi ve 1875’ten itibaren İkinci Kadın Efendi
Neş’erek (Nesrin) Kadın Efendi 1868’de Dolmabahçe Sarayı‘ında evlendiği Dördüncü eşi (d. 1848, İstanbul – ö. 11 Haziran 1876, Feriye Sarayı, Beşiktaş)[27] – Çerkez İsmail Bey’in kızı;[27] Mehmed Şevket Efendi, Esma Sultan, Emine Sultan‘ın annesi; 1868’de Dördüncü Kadın Efendi ve 1875’ten itibaren Üçüncü Kadın Efendi
Gevheri Kadın Efendi 1872’de evlendiği Beşinci eşi (d. 8 Temmuz 1856, Hopa – ö. 6 Eylûl 1884, Ortaköy Sarayı, Beşiktaş)[27] – Mehmed Seyfeddin Efendi‘nin annesi; 1872’de Baş İkbal ve 1875’ten itibaren Dördüncü Kadın Efendi
Mehr-i Şah Hanım[27] Hanım Efendi
Yıldız Hanım Hanım Efendi – II. Abdülhamid‘in İkinci eşi Safi-Naz Nur-Efzun Kadın Efendi’nin kızkardeşi[27]
33 1840 1904 5murat.jpg
Mehmed
V. Murad		 Elârân Mevhibe Kadın Efendi 2 Ocak 1857’de Dolmabahçe Sarayı‘ında evlendiği Birinci eşi (d. 6 Ağustos 1835, Tiflis – ö. 21 Şubat 1936, Şişli)[28] – 1876’dan itibaren Baş Kadın Efendi
Reftâr-ı Dil Kadın Efendi 4 Şubat 1859’da Dolmabahçe Sarayı‘ında evlendiği İkinci eşi (d. 5 Haziran 1838, Gence – ö. 3 Mart 1936, Ortaköy)[28] – İkinci eşi – İkinci Kadın Efendi
Şâh Cihan Haseki 5 Şubat 1869’da Ortaköy, Beşiktaş‘ta evlendiği Üçüncü eşi (d. 4 Ocak 1853, Hopa – ö. 15 Mart 1945, Ortaköy, Beşiktaş)[28] – Üçüncü Kadın Efendi
Meyl-i Servet Kadın Efendi Dördüncü eşi (d. 21 Ekim 1854, Batum – ö. 9 Aralık 1903, Eski Çırağan Sarayı, Ortaköy)[28] – Dördüncü Kadın Efendi
Resan Hanım Beşinci eşi (d. Artvin, 28 Mart 1860; ö. 31 Mart 1910, Eski Çırağan Sarayı, Ortaköy)[28] – Hanım Efendi; Baş İkbal
Cevher-Riz Hanım Altıncı eşi (d. 1862 – ö. 1940) – İkinci evliliğini Berber-Başı Hüsnü Bey ile yapan Hanım Efendi; İkinci İkbal
Nev-Dürr Hanım Yedinci eşi – Hanım Efendi; Üçüncü İkbal
Ramişe-Naz Hanım Sekizinci eşi (d. 1904)[28] – Hanım Efendi; Dördüncü İkbal
Filiz-Ten Hanım Dokuzuncu eşi (d. 1865 – ö. 1945)[28] – Hanım Efendi; Dördüncü İkbal
Visal-i Nur Hanım Onuncu eşi – Gözde
Tarân-ı Dil Hanım Onbirinci eşi – Hanım Efendi
34 Abdulhamid21890.jpg
II. Abdülhamit		 Nâzik Edâ Kadın 1863’te Dolmabahçe Sarayı‘ında evlendiği Birinci eşi (d. 1850 – ö. 11 Nisan 1895, Yıldız Sarayı)[29] – 3 Ağustos 1876’dan itibaren Baş Kadın Efendi
Safi-Naz Nur-Efzun Kadın Efendi 1868’de Dolmabahçe Sarayı‘ında evlendiği İkinci eşi (d. 1851 – ö. 1915)[29] – İkinci evliliğini Saffet Bey ile yapan Abdülaziz‘in eşi Yıldız Hanımın kızkardeşi ve İkinci Kadın Efendi
Bedr-i Felek Kadın Efendi 15 Kasım 1868’de Dolmabahçe Sarayı‘ında evlendiği Üçüncü eşi (d. 4 Ocak 1851; Poti, Kafkasya – ö. 6 Şubat 1930; Serencebey,Yıldız)[29] – 1876’dan itibaren Üçüncü Kadın Efendi, 1878’den itibaren İkinci Kadın Efendi, 11 Nisan 1895’ten itibaren Baş Kadın Efendi ve Mehmet Selim Efendi‘nin annesi
Bîdar Kadın Efendi 2 Eylûl 1875’de Yıldız Sarayı‘nda evlendiği Dördüncü eşi (d. 5 Mayıs 1858, Kafkasya – ö. 1 Ocak 1918, Erenköy), Yahya Efendi Camii’ne defnedildi[29] – Tuğ General Çerkes Hüseyin Paşa’nın kızkardeşi; 1877’den itibaren Üçüncü Kadın Efendi ve 1893’ten itibaren de İkinci Kadın Efendi
Dil-Pesend Kadın Efendi 10 Nisan 1883’te Yıldız Sarayı‘nda evlendiği Beşinci eşi (d. 16 Ocak 1865, Tiflis – ö. 17 Haziran 1901, Yıldız Sarayı)[29] – 10 Nisan 1883’den itibaren Dördüncü Kadın Efendi ve 11 Nisan 1895’ten itibaren de Üçüncü Kadın Efendi
Mezîde Mestan Kadın Efendi Önceden V. Murad‘ın Hareminde görevli bulunan 2 Şubat 1885’de Yıldız Sarayı‘nda evlendiği Altıncı eşi (d. 5 Mart 1869, Gence,Kafkasya – ö. 12 Ocak 1909, Yıldız Sarayı), Yahya Efendi Camii’ne defnedildi[29] – 2 Şubat 1885’ten itibaren Baş İkbâl, 11 Nisan 1895’ten itibaren Dördüncü Kadın Efendi ve 17 Haziran 1901’den itibaren de Üçüncü Kadın Efendi
Emsal-i Nur Kadın Efendi 20 Kasım 1885’te Yıldız Sarayı‘nda evlendiği Yedinci eşi (d. 2 Ocak 1866, Tiflis – ö. 1950, Nişantaşı), Yahya Efendi Camii’ne defnedildi[29] – 20 Kasım 1885’den itibaren İkinci İkbâl, 11 Nisan 1895’ten itibaren Baş İkbâl, 17 Haziran 1901’ten itibaren Dördüncü Kadın Efendi, ve 21 Ocak 1909’dan itibaren de Üçüncü Kadın Efendi
Ayşe Dest-i Zer Müşfike(Kayıhan/Kayısoy)Kadın Efendi 12 Ocak 1886’da Yıldız Sarayı‘nda evlendiği Sekizinci eşi (d. 10 Aralık 1867, Hopa – ö. 16 Temmuz 1961, Serencebey Yokuşu No: 53,Yıldız), Yahya Efendi Camii’ne defnedildi[29] – Gazi Şahid Ağır Muhammed Bey ile eşi Emine Hanım’ın kızı ve Ayşe Sultan‘ın annesi; 12 Ocak 1886’dan itibaren Üçüncü İkbâl, 11 Nisan 1895’ten itibaren İkinci İkbâl, 17 Haziran 1901’ten itibaren Baş İkbâl, ve 21 Ocak 1909’dan itibaren de Dördüncü Kadın Efendi
Sazkâr Hanım Efendi Dokuzuncu eşi (d. 8 Mayıs 1873, İstinye, İstanbul – ö. 1945, Beyrut), Şam‘daki Sultan Selim Camii’ne defnedildi[29] – 31 Ağustos 1890’den itibaren Dördüncü İkbâl, 11 Nisan 1895’den itibaren Üçüncü İkbâl, 17 Haziran 1901’den itibaren İkinci İkbâl, 21 Haziran 1909’den itibaren Baş İkbâl, ve daha sonra da Baş Hanım Efendi
Peyveste HanımEfendi 24 Ocak 1893’te Yıldız Sarayı‘nda evlendiği Onuncu eşi (d. 10 Mayıs 1873, Kafkasya – ö. 1944, Paris)[29] – Şehzade Abdürrahim Efendi’nin annesi; 24 Ocak 1893’den itibaren Baş Gözde, 11 Nisan 1895’ten itibaren Dördüncü İkbâl, 17 Haziran 1901’ten itibaren Üçüncü İkbâl, ve 21 Ocak 1909’dan itibaren de İkinci İkbâl
Fatma Pesend Hanımefendi 1896’da Yıldız Sarayı‘nda evlendiği Onbirinci eşi (d. 1876, Kafkasya – ö. 1925, Paris)[29] – Hatice Sultan’ın annesi; 1896’dan itibaren Baş Gözde, 17 Haziran 1901’den itibaren Dördüncü İkbâl, ve 21 Ocak 1909’dan itibaren de Üçüncü İkbâl
Behice (Maan) Hanımefendi 10 Mayıs 1900’te Yıldız Sarayı‘nda evlendiği Onikinci eşi (d. 10 Ekim 1882, Batum, Kafkasya – ö. 22 Ekim 1969, İstanbul), İkinci evliliğini Celâl Maan Bey ile 1919’da yaptı ve 1923’te de ayrıldı.[29] – 10 Mayıs 1900’den itibaren İkinci Gözde, 17 Haziran 1901’den itibaren Baş Gözde, 21 Ocak 1909’dan itibaren de Dördüncü İkbâl
Saliha Naciye Hanımefendi 4 Kasım 1904’te Yıldız Sarayı‘nda evlendiği Onüçüncü eşi (d. 1887, Batum – ö. 4 Aralık 1923, Erenköy)[29] – Mehmet Abid Efendi‘nin annesi; 4 Kasım 1904’ten itibaren İkinci Gözde
Dürdane Hanım Ondördüncü eşi (d. 1867 – ö. Ocak 1955, İstanbul) – Baş Gözde
Calibos Hanım Onbeşinci eşi (d. 1890, İstanbul – ö. 1955’ten sonra)[29] – İkinci Gözde
Nazlı Yâr Hanım Onaltıncı eşi – Üçüncü Gözde
35 MehmedV.jpg
V. Mehmed
(Reşâd)		 Kâmuran Kadın Efendi 30 Eylûl 1872’de Ortaköy Sarayı’ında evlendiği Birinci eşi (d. 5 Mart 1855, Gence – ö. 30 Nisan 1921, Kuruçeşme)[30] – Baş Kadın Efendi ve Şehzade Mehmet Ziyaeddin Efendi‘nin annesi
Dürr-i And Kadın Efendi 10 Ekim 1876’de Ortaköy‘deki Veliaht Sarayı’ında evlendiği İkinci eşi (d. 16 Mayıs 1860, Kars – ö. 17 Ekim 1909, Valide Bağı Köşkü)[30]– İkinci Kadın Efendi
Mihr-Engiz Kadın Efendi 4 Nisan 1887’de Ortaköy‘deki Veliaht Sarayı’ında evlendiği Üçüncü eşi (d. 15 Ekim 1869, Adapazarı – ö. 12 Aralık 1938, İskenderiye)[30]– 17 Ekim 1909’dan itibaren İkinci Kadın Efendi ve Şehzade Ömer Hilmi Efendi‘nin annesi
Naz-Perver Kadın Efendi Dördüncü eşi (d. 1870 – ö. 1930, İstanbul)[30] – 27 Nisan 1909’dan itibaren Dördüncü Kadın Efendi, 17 Ekim 1909’dan itibaren de Üçüncü Kadın Efendi
Dil-Firib Kadın Efendi Beşinci eşi (d. 1890 – ö. 1953)[30] – 27 Nisan 1909’den itibaren Baş İkbal ve 17 Ekim 1909’ten itibaren Dördüncü Kadın Efendi
36 Sultan Mehmed VI of the Ottoman Empire.jpg
VI. Mehmed
(Vâhideddîn)		 Emine Nazik-Edâ Baş Kadın Efendi Birinci eşi – Fenire Sultan, Fatma Ulviye Sultan, Rukiye Sabiha Sultan‘ın annesi ve Baş Kadın Efendi
İnşirah Kadın Efendi İkinci eşi – Kadın Efendi
Şadiye Müveddet Kadın Efendi Üçüncü eşi – Mehmed Ertuğrul Efendi‘nin annesi ve İkinci Kadın Efendi
Nevvare Kadın Efendi Dördüncü eşi – Üçüncü Kadın Efendi
Nimet Nevzad Hanımefendi Beşinci eşi

Başvuru kitapları

  • Bernard Lewis, The Emergence of Modern Turkey (Studies in Middle Eastern History), Publisher: Oxford University Press, USA; 3rd edition (September 6, 2001); Paperback: 568 pages; ISBN 0195134605; ISBN 978-0195134605 [31]
  • Yavuz Bahadıroğlu, Resimli Osmanlı Tarihi, Nesil Yayınları (Ottoman History with Illustrations, Nesil Publications), 15th Ed., 2009, ISBN 978-975-269-299-2 (Hardcover).

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b c d e f g h i j k l m n o The Imperial House of Osman – 2
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p The Imperial House of Osman – 3
  3. ^ Sultan II. Bayezid Han
  4. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (15 bas.). Nesil Yayınları. s. 129. ISBN 978-975-269-299-2.
  5. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s The Imperial House of Osman – 4
  6. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (15 bas.). Nesil Yayınları. s. 157. ISBN 978-975-269-299-2.
  7. ^ Kanuni Sultan Süleyman Han
  8. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (15 bas.). Nesil Yayınları. s. 186. ISBN 978-975-269-299-2.
  9. ^ Leslie P. Peirce, The imperial harem: women and sovereignty in the Ottoman Empire, Oxford University Press US, 1993, ISBN 0-19-508677-5, pp. 58-59.
  10. ^ a b c d e f g The Imperial House of Osman – 5
  11. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (15 bas.). Nesil Yayınları. s. 245. ISBN 978-975-269-299-2.
  12. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x The Imperial House of Osman – 6
  13. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac The Imperial House of Osman -7
  14. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (15 bas.). Nesil Yayınları. s. 355. ISBN 978-975-269-299-2.
  15. ^ Emîne Mihr-î-Şah İkinci Kadın Efendi
  16. ^ Emîne Mihr-î-Şah Sultân
  17. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (15 bas.). Nesil Yayınları. s. 363. ISBN 978-975-269-299-2.
  18. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb The Imperial House of Osman – 8
  19. ^ Sultan IV. Mustafa Han
  20. ^ Sultan II. Mahmud Han
  21. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (15 bas.). Nesil Yayınları. s. 410. ISBN 978-975-269-299-2.
  22. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (15 bas.). Nesil Yayınları. s. 395. ISBN 978-975-269-299-2.
  23. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y The Imperial House of Osman – 9
  24. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad The Imperial House of Osman – 10
  25. ^ Sultan VI. Mehmed Vahdettin Han
  26. ^ Bahadıroğlu, Yavuz (2009). Resimli Osmanlı Tarihi (15 bas.). Nesil Yayınları. s. 535. ISBN 978-975-269-299-2.
  27. ^ a b c d e f g h The Imperial House of Osman – 11
  28. ^ a b c d e f g The Imperial House of Osman – 12
  29. ^ a b c d e f g h i j k l m n The Imperial House of Osman – 13
  30. ^ a b c d e Imperial House of Osman – 14
  31. ^ The Emergence of Modern Turkey (Studies in Middle Eastern History), Oxford University Press, USA(www.amazon.com)

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanl%C4%B1_padi%C5%9Fah_e%C5%9Fleri_listesi 

Gülüstü Kadın Efendi

Valide Sultanlar
Comments

Fatma Gülüstü Kadın Efendi, (d. 1831, Abhazya – ö. Mayıs 1861, İstanbul), son Osmanlı padişahı Mehmet Vahidettin‘in annesi ve Sultan Abdülmecit‘in eşlerinden biriydi.

Fatih Camii‘ndeki Gülüstü Münire SultanTürbesi.

Yaşamı

Abhaz asıllıydı ve son Abhaz Kral Hanedanı olan Çaçba-Şervaşidze‘lere mensuptu. Babası Prens Tahir Şervaşidze’dir. 1854 yılında politik sebeplerden dolayı Sultan Abdülmecit‘in eşi oldu. İki çocuğu oldu. 30 Temmuz 1856‘da Mediha Sultan’ı ve 2 Şubat 1861‘deVahidettin‘i doğurdu. Yaptığı doğumdan üç ay sonra Mayıs ayında önce kendisi ve hemen akabinde dört hafta sonra Haziran ayında da eşi Sultan Abdülmecit vefat etti. Gülüstü Kadın Efendi Fatih Camii‘nin mihrap önünde bulunan Münire Sultan Türbesi’ne defnedildi[1].

Oğlu Vahidettin annesinin ölümünden çok sonra, 57 yaşındayken tahta çıktığı için Gülüstü Kadın Efendi hiçbir zaman gerçektenValide Sultan olamadı.[2].

Kaynakça

  1. ^ http://www.kenthaber.com/marmara/istanbul/fatih/Rehber/turbeler/gulustu-munire-valide-sultan-turbesi Gülüştü Münire Valide Sultan Türbesi
  2. ^ http://freepages.genealogy.rootsweb.com/~royalty/turkey/persons.html Genealogy of the Ottoman Royal Family
  1. Açba, Leyla: Harem Hatıraları, İstanbul 2009
  2. Aredba, Rumeysa: Sultan Vahdeddin’in San Remo Günleri, İstanbul 2008
  3. Öztuna, Yılmaz: Devletler ve Hanedanlar, Ankara 2005

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCl%C3%BCst%C3%BC_Kad%C4%B1n_Efendi

Gülcemal Kadın Efendi

Valide Sultanlar
Comments

Gülcemal Kadın Efendi (1826 – 1851 ya da 29 Aralık 1895), Osmanlı padişahı Mehmet Reşat‘ın annesi ve ve Sultan Abdülmecid‘ın eşlerinden biriydi.

Arnavut asıllıydı ve doğduğu zamanki ismi Sofiya idi. 27 Mart 1843 tarihinde Sultan Abdülmecit‘in eşi oldu. 5 çocuk doğurdu. Çocukları sırasıyla Fatma Sultan (1 Kasım 1840–29 Ağustos 1884), Hatice Sultan (7 Şubat 1842–1842), Refia Sultan (7 Şubat 1842–4 Ocak 1880), Şehzade Mehmet Reşat (2 Kasım 1844–4 Temmuz 1918) ve Rukiye Sultan’dır (1850-). Gülcemal Kadın Efendi 29 Aralık 1895 tarihinde oğlu padişah olmadan önce vefat etti. Cenazesi İstanbul Yeni Cami Havatin Türbesine gömüldü.

Rahîme Perestû Valide Sultan

Valide Sultanlar
Comments

Rahime Piristû Valide Sultan (ö. 1904 Maçka), Osmanlı tarihindeki son Valide Sultandır. Osmanlı padişahı Abdülmecit‘in eşi ve II. Abdülhamit‘in manevi annesiydi.

II. Abdülhamit tahta geçtiğinde valide sultan oldu. II. Abdülhamit‘ten sonraki padişahlar tahta geçtikleri zaman anneleri zaten ölmüş oldukları için Osmanlı tarihindeki son Valide Sultan olarak hatırlanır.

Rahîme Piristû Valide Sultan’ın mânevî oğlu II. Abdülhamit

Yaşamı

Piristû adı Farsça “kırlangıç (kuşu)” anlamına gelir. Küçük yaşta saraya ailesi tarafından verilen Piristû Kadın Efendinin asıl adı Rahîme olupÇerkeslerin Ubıh boyunun asilzade ailelerinden olan Gogen’lerdendir. Babası Gogen Gök Bey’dir. Kız kardeşi Fatma Hanım da ünlü göz hekimi Mehmet Esat Işık‘ın anneannesidir.

Piristû Kadın Efendi II. Abdülhamit‘in öz annesi değildir. Ancak II. Abdülhamit daha 10 yaşındayken annesi Tirimüjgan Sultan‘ı kaybedince Piristû Hanım onun bakımını üstlendi. 3 yaşında iken annesi Düzdidil Kadınefendi’yi kaybeden Cemile Sultan‘ı da o yetiştirdi.

II. Abdülhamit manevi annesini çok severdi. II. Abdülhamit 1876 yılında tahta çıktığı sırada manevi annesi Piristû’dan özellikle siyasete karışmamasını rica etmiş ve ricasını yerine getirdiği takdirde el üstünde tutulacağını ve çok nüfuz sahibi olacağına dair söz vermişti. Piristû da bunu kabul etti ve böylece manevi oğlu tahta geçince Valide Sultan oldu. II. Abdülhamit‘ten sonraki padişahlar tahta geçtikleri zaman anneleri zaten ölmüş oldukları için Piristû Kadın Efendi Osmanlı tarihindeki son Valide Sultan olarak hatırlanır.

Piristû Kadın Efendi 1891 yılında Topçubaşı Bali Süleyman Ağa’nın hatırasına İstanbul‘un Silivrikapı semtinde bulunan Bala Tekkesi Çeşmesini yaptırmıştır. Sapanca Uzunkum’da da bir cami yaptırmıştır.

Piristû Valide Sultan’ın özel hayatına dair çok az kaynak vardır. Ancak torunu Ayşe Sultan’dan giyim kuşam tarzının daha çok alaturka olduğu ve debdeben uzak kaldığı anlaşılıyor.

1904 yılında oğlunun saltanatı devam etmekteyken Maçka‘da kendi şahsi sarayı olan Valide Sultan Konağında vefat etti. Eyüp‘te Mihrişah Valide Sultan Türbesine defnedildi.

 

Kaynakça

Dış bağlantılar

  • Ayşe Osmanoğlu (1994) Babam Sultan Abdülhamid (Hatıralarım) , İstanbul:Selçuk Yayınları, ISBN 975-95466-5-5.
  • Yılmaz Öztuna (1989) Devletler ve Hanedanlar , Ankara
  • Çağatay Uluçay (1992) Padişahların kadınları ve kızları, Ankara
  • Leyla Açba, (2004) Harem Hatıraları, İstanbul
Önce gelen:
Şevkefza Sultan		 Valide Sultan
1876–1904		 Sonra gelen:
–

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Rah%C3%AEme_Perest%C3%BB_Valide_Sultan